tag:blogger.com,1999:blog-74115968508578806902024-03-16T01:09:41.053+00:00 ***** ****** ***** مدونة سام بوسو عبد الرحمن ***** **** ******************** الحق ثابتٌ وأما الباطلُ ******** وإن علا فزاهقٌ وسافلُ ****************د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.comBlogger201125tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-33943330415409383092024-02-14T20:54:00.005+00:002024-02-16T10:11:09.885+00:00جامعة الشيخ أحمد بمب UCAB تكرم خريجيها <div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiI6Gvryo2GWEQpOqh-2i0n7WUAB_rQ7ih2APno4z5pXTJUoDk5ASr9GZUYeSenGYafoyg_x0eNCEipsTP-h42_sEQjWq1A9xOVRnpF0LqGRVWxKNYhUCkuXDpPoxmyLZkkqRKVrPmTRupijmaRjkL8gzqaAeeZsUhoFWd2DwshXE-DFUfO6F7pLa8SNNg/s879/s%20mame%20mor.png" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="560" data-original-width="879" height="204" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiI6Gvryo2GWEQpOqh-2i0n7WUAB_rQ7ih2APno4z5pXTJUoDk5ASr9GZUYeSenGYafoyg_x0eNCEipsTP-h42_sEQjWq1A9xOVRnpF0LqGRVWxKNYhUCkuXDpPoxmyLZkkqRKVrPmTRupijmaRjkL8gzqaAeeZsUhoFWd2DwshXE-DFUfO6F7pLa8SNNg/s320/s%20mame%20mor.png" width="320" /></a></div>نظمت اليوم (14 فبراير 2024م) جامعة الشيخ أحمد بمبUCAB برئاسة فضيلة الشيخ مام مور امباكي مرتضى حفلة لتكريم خرجيها في رحاب كلية العلوم الدينية والإنسانية والحضارات بدار السلام اندام.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وقد حضر الحفلة شخصيات دينية مرموقة وقامات فكرية وأكاديمية بارزة، وسلطات سياسية وإدارية رفيعة، وسط أعداد كبيرة من أعضاء الإدارة العامة لمؤسسة الازهر الإسلامية والأساتذة، والإداريين وأولياء الطلبة. وتميزت الحفلة بمشاركة اثنين من مديري التعليم العالي إلى جانب المدير الحالي.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكانت هذه الحفلة، في حقيقة الأمر، برهانا ساطعا على فعالية الجهود الجبارة الخالصة التي يبذلها مسؤولو الجامعة لتحقيق إنجازات متميزة، وعلى سداد النهج الناجع الذي سلكته منذ نشأتها، تحت القيادة الرشيدة للشيخ مام مور امباكي مرتضى الذي جعل من شعاره التزام الجودة في جميع النواحي.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وبشهادة مدير التعليم العالي، نجحت جامعة الشيخ أحمد بمب في الجمع بين التكوين الأكاديمي الجاد والتكوين الخلقي الراسخ، كما شكلت نموذجا رائعا في التعامل مع سلطات التعليم العالي ومع الطلبة المحوَّلين إليها من قبل الحكومة السنغالية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وبالجملة، نوَّه جميع الأكاديميين الذين تناولوا الكلمة في الحفل، ومنهم عميد كلية العلوم وتكنولوجيا التربية والتكوين، بالنتائج المبهرة التي تحققها الجامعة، والتي بدأت آثارها تتجلى في سلوك خريجيها.</span></div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQNy4X6cM8PzbRRmfjVBzcIgKugoRBKu71Zet3rCVi9M5XslyC6MXhodX3ldr0aFQG5_RTsPnD22VXIsnhxxQl0U8BEH4n5wKtouTVoDpz6doT0QVegGv6rXfCotJe9aXha58GJy5qTYLzSiPQ31URrj3VS6T2QedolAnFrd4UdzaM6tPD11OiZbP4AnU/s1080/%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%88%D9%86.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1080" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQNy4X6cM8PzbRRmfjVBzcIgKugoRBKu71Zet3rCVi9M5XslyC6MXhodX3ldr0aFQG5_RTsPnD22VXIsnhxxQl0U8BEH4n5wKtouTVoDpz6doT0QVegGv6rXfCotJe9aXha58GJy5qTYLzSiPQ31URrj3VS6T2QedolAnFrd4UdzaM6tPD11OiZbP4AnU/s320/%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%88%D9%86.jpg" width="320" /></a></div>وقد ألقى الشيخ مام مور امباكي مؤسس الجامعة ورئيس مجلس إدارتها خطابا مهما ينِمُّ عن نظره البعيد ورؤيته الاستراتيجية، تضمَّنَ توجيهات قيمة حول السلوك المطلوب لطالب العلم من حيث الجدية والعزم والتحلي بالروح النقدية والجمع بين النظرية والتطبيق.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وبرؤية هذه النتائج التي بدأت آثارها تتراءى أمام الأعين، يمكن القول بأن خيار الشيخ مام مور بتوفير التكوين المهني لحملة الشهادة الثانوية العربية كان خياراً استراتيجيا وتاريخيا، لأنه يقدم حلا لإشكالية التعليم العربي الإسلامي في السنغال، ويخدم شريحةً كبيرة كانت – منذ استقلال البلاد – مهمشة ومحرومة من المشاركة الفعالة في عملية تنمية البلاد بسبب الحاجز اللغوي الذي نصب أمامها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">من المعروف أن الوصول إلى التعليم العالي يمثِّل مشكلةً حقيقية أمام حملة الشهادة الثانوية، سواء أكانت فرنسية أم عربية، ولكن أصحاب الشهادة العربية أقل حظا بكثير من حملة الشهادات الفرنسية بسبب هيمنة النظام الفرنكوفوني السائد في البلاد.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن فتح جامعة الشيخ أحمد بمب الباب نحو التخصصات المهنية المختلفة أمام حملة الشهادات العربية مع اتخاذها تدابير ناجعة لرفع مستوياتهم في اللغة الفرنسية ينطوي – في نظري - على رهانات في غاية الأهمية؛ فهو يزيل الحاجز اللغوي الذي حرم الكثير من شبابنا العباقرة من استغلال إمكانياتهم العقلية، كما يسد ثغرة في النظام التعليمي السنغالي جعلته ينتج كوادر عالية المستوى، ولكنها مفتقرة إلى شحنة أخلاقية تهدي سلوكها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وهذا الخيار هو الوسيلة الأمثل لبناء جيل واع ومسؤول يتحلى بالقيم الإسلامية الرفيعة ويمتلك الكفاءات العلمية والتقنية اللازمة لحماية الدين وبناء الوطن، وهذا الجيل هو ما تحتاج إليها السنغال.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">نتمنى أن تحذو جامعاتنا الإسلامية جذو جامعة الشيخ أحمد بمب في هذا الخيار الاستراتيجي التاريخي الفعال.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">حفظ الله الشيخ مام مور ورضي عن والده المجاهد الأكبر وسدد خطى جميع أفراد الأسرة الأزهرية.</span></div> د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-38744407593415992442024-01-31T22:07:00.003+00:002024-02-01T07:01:52.626+00:00الشيخ عبد الله بن بيه يرسم طريقة للنهوض بالتعليم العتيق في إفريقيا <div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><div class="separator" style="clear: both; font-size: xx-large; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEBXLsLW-hCGhIlZN0stNzSl7aNMFkV6xTuIE6CGj_CixFzR6waSPFN46mCvaz6t1W5DhpYqCjvDkmha1jMxhhUGxwB8l8GOyegp_fHi5vVwUzrQ4XNV1kTbjZAmLCXEJPDP13xgSvK4XF8hc3GJc9OTMrhD9gl6uKWSCw5wAlDGH-CbxwelZvpwuvV70/s474/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D8%AA%D9%85%D8%B1.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="316" data-original-width="474" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEBXLsLW-hCGhIlZN0stNzSl7aNMFkV6xTuIE6CGj_CixFzR6waSPFN46mCvaz6t1W5DhpYqCjvDkmha1jMxhhUGxwB8l8GOyegp_fHi5vVwUzrQ4XNV1kTbjZAmLCXEJPDP13xgSvK4XF8hc3GJc9OTMrhD9gl6uKWSCw5wAlDGH-CbxwelZvpwuvV70/s320/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D8%AA%D9%85%D8%B1.jpg" width="320" /></a></div><span style="font-size: large;">بمناسبة افتتاح الملتقى الرابع للمؤتمر الإفريقي لتعزيز السلم، المنعقد في العاصمة الموريتانية نواكشوط، في يناير 2024م، تحت عنوان "التعليم العتيق في إفريقيا العلم والسلم"، ألقى العلامة الشيخُ عبدُ الله بن بيَّه – حفظه الله – كلمةً وجيزة ومهمَّة انطوت على رؤيةٍ استراتيجيةٍ واضحةِ المعالم للنهوض بالتعليم العتيق، ويمكن اعتمادا عليها وضع برنامج متكامل لتنميته واستعادة دوره التاريخي في التربية والتزكية، وفي بناء مجتمعات يسودها الوئام والانسجام والسلام.</span></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">فقد استهلَّ الشيخ كلمته بتحديد السياق التاريخي لانتشار التعليم العتيق في القارة الإفريقية مع إماطة اللثام عن مزايا مؤسساتها مثل الحرية، والمجانية، والمساواة، والشمولية، واستيعاب القبائل والأعراق المختلفة، والتربية على الأخلاق والفضائل.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وبعد هذه اللفتة التاريخية تناول العلامةُ الشيخ عبد الله السياقَ الراهن للتعليم العتيق بتشخيص أوضاعه تشخيصا دقيقا بيَّن انحساره في ظل تغييرٍ بيئته الحاضنة، واختلالٍ في موارده الاقتصادية وعزوف نسبة من الطلبة عنه تجاوبا مع سوق العمل الذي يتطلب تكوينا متوجا بشهادات عصرية للانخراط فيه.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وعلى هذا التشخيص الدقيق، بنى الشيخ نظرته المستقبلية للتعليم العتيق من خلال مقترحات عملية حول المورد البشري والمورد المالي والمأسسة والتوظيف؛ وهي دعائم ثلاثة يجب أن ترتكز علها أي سياسة ترمي إلى النهوض بالتعليم العتيق.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">ففي المورد البشري أبرز الشيخ ضرورة التأهيل التربوي الحديث المبني على دراسة استقصائية تحدد الاحتياجات التطويرية والتدريبية للأساتذة في إطار التعاون مع الجامعات والجهات المختصة.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وفيما يخص المورد المالي، أشار الشيخ إلى موردين مهمين: الأوقاف التي تعتبر أهم دعامة للجامعات العريقة في العالم، والزكوات، باعتبار المؤسسات التعليمية داخلةً في سهم "في سبيل الله".</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وفيما يتعلق بالإطار المؤسساتي وعملية التوظيف نبَّه الشيخُ إلى ضرورة التوصل إلى صيغ قانونية موائمة تؤطر عملَ مؤسسات التعليم العتيق، وتحفظ خصوصيتها، وتفتح لها فرص الاستفادة من تمويل الدولة، كما تيسر لخريجيه عملية الانخراط في سوق العمل.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">فهذه بعض اللمحات البارزة من كلمة الشيخ عبد الله القيمة التي ترسم خارطة مهمة لوضع سياسة إصلاحية للتعليم العتيق، تستحق أن تدرسها بعمق الدوائرُ المعنية بالشؤون التربوية في العالم الإسلامي عموما وفي إفريقيا خصوصا.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div> <div style="text-align: justify;"><br /></div></span><div style="text-align: justify;"><br /></div> <br /><br /> د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-46118272064436463122024-01-30T23:07:00.004+00:002024-01-31T21:08:27.740+00:00 الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه ...وكتاب السنن الكبرى<div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5uCk1WzaCirzJznRuVaJXk3XTgdyD20vt9j-pZvTJLFPIKIMPrVwJBlohkxIF-4KRO0dBAfO-2Yilpp0hyphenhyphenQhZteMYBYSHTAvdLqiX4p6qyn4rAqcLFEayu9QuEbwFYpWPwG18qxr6zRVu-bod9hX03wHXF7So3nrlbyDtnvLjgrrcHnjVlLylFmvM44g/s1080/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5uCk1WzaCirzJznRuVaJXk3XTgdyD20vt9j-pZvTJLFPIKIMPrVwJBlohkxIF-4KRO0dBAfO-2Yilpp0hyphenhyphenQhZteMYBYSHTAvdLqiX4p6qyn4rAqcLFEayu9QuEbwFYpWPwG18qxr6zRVu-bod9hX03wHXF7So3nrlbyDtnvLjgrrcHnjVlLylFmvM44g/s320/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20.jpg" width="320" /></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن علاقة الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه بالكتب والمراجع العلمية واهتمامَه بها، تعلما وتعليما وقراءة وتأليفا، وتسخيرَها لإمكاناتٍ ضخمة في جمعها واقتنائها، بالشراء والاستنساخ، أصبحت حديثَ الركبان، ويشهد لذلك ما خلَّفه رضي الله عنه من كتب نفيسةٍ ونادرةٍ في فنون معرفية مختلفة.</span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">ولكن القصة التي سمعتها البارحة (29 يناير 2024م) من سرين شيخ أست فاي Cheikh Astou Faye Mbacké ابن الشيخ محمد الحبيب بن الشيخ إبراهيم فاط، تثير الدهشة والإعجاب، وتَكشف مدى اعتناء الشيخ الخديم باقتناء الكتب، وبشكل خاص كتب الحديث النبوي الشريف، كما تُظهر مدى حرص الشيخ محمد الفاضل ابن الشيخ الخديم ومريده الصادق على تحقيق كل ما كان الشيخ الوالد يرغب في تحقيقه، كما تجلى في رحلته الحج وتكملته لبناء المسجد الجامع في طوبى، وتأسيسه المجلس التعليمي العريق "دار المعارف" بداخله.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">فقد حكى سرين شيخ أست فاي Cheikh Astou Faye Mbacké أن الشيخ محمد الفاضل رضي الله عنه أرسله إلى مكة المكرمة سنة 1966م وتحمل تكاليف سفره، وقال له، لما تهيأ للسفر : "لا أُرسلكَ هذه المرة لأداء فريضة الحج، بل أرسلك خصيصا لكي تشتري لي كتاب "السنن الكبرى"<a href="https://www.blogger.com/blog/post/edit/7411596850857880690/4611827206443646312#_ftn1">[1]</a> ، ودافعي في هذه المهمة أن الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه كان قد جهّز أحد مريديه الموريتانيين إلى مكة ليشتري له هذا الكتاب، ولكنه لم ينجح في العثور عليه، وعاد دون شرائه، وكنتُ على علم بذلك، فأردت تحقيق تلك الرغبة للشيخ الوالد !</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">ما استوقفني في هذه القصة هو أنها تدل على علو همة الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه المنقطع النظير في تحصيل المراجع العلمية وبشكل خاص كتب الأحاديث ، كما تشهد للعهد الذي قطعه على نفسه بتجديد السنة النبوية الشريفة ، وإحيائها، وبيانها ،كما في قوله رضي الله عنه:</div><div style="text-align: justify;">للمصطفى نويت ما يجدد - سنته الغراء وإني أحمد</div><div style="text-align: justify;">وفي قوله</div><div style="text-align: justify;">نظافته كلي من اللغو طهَّرت - وسنتَه إن شاء ربي أُبين</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وهذه القصة تؤيِّد أيضا قولَ مريد الشيخ العلامة محمد عبد الله العلوي الشنقيطي (ت 1954م): " ومن علو همته وفتوَّته أنه جمع كتب الأئمة الأربعة - عليهم رضوان الله تعالى - عنده، وهذه ما فعلها أحد قبله من علماء المغرب ولا من ملوكه، وما انتبه واحد منهم لهذه الخصلة الحميدة" (النفحات المسكية، ص 152). وقد أرسله الشيخ رضي الله تعالى عنه إلى مصر فرحل إليها وجلب له هذه الكتب، كما حكاه في كتابه النفحات.</div></span><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وأخيراً يتجلى هذا الاهتمام بالكتب أن أول مبنى شيد بالإسمنت في طوبى كان مُعَدَّا ليكون مكتبة، بناه أحد مريدي الشيخ بأمر منه، وهو الشيخ محمد اندومبي امباكي Cheikh Mouhammdou Ndoumbé Mbacké . وما زال المبنى قائما في دار القدوس، يأوي مدرسة عريقة تخرج فيها العديد من العلماء الكبار.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وهكذا، لا غرو أن يوجد في الآن إحدى أهم المكتبات الإسلامية في إفريقية الغربية، وهي "مكتبة الشيخ الخديم"، ومكتبة فريدة من نوعها مخصصة لكتابات الشيخ الخديم (كَرْ قصيدي Keur Khassida yi) ومشروع لإحدى أكبر المكتبات الجامعية في إفريقية بجامعة الشيخ أحمد الخديم إلى جانب مكتبات خاصة أخرى.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وخلاصة القول أن هذا الاعتناء بالكتب والمراجع من قبل الشيخ الخديم رضي الله عنه يدعونا إلى مزيد من الاهتمام بالقراءة والدراسة والبحث والتأليف، وبالجملة، الاهتمام بإحياء العلوم. </div><div style="text-align: justify;"><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> د. سام بوسو عبد الرحمن</span><br /></div></span><div style="mso-element: footnote-list;">
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="LTR"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span face=""Calibri",sans-serif" style="font-size: 10pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri;">ظهر من كلام الشيخ أست فاي أن الكتاب هو السنن الكبرى للنساء، لأنه قال
أثناء الكلام أن البائع وضعه في كيس وبلغ عدد مجلداته اثني عشر مجلدا.</span><span face="Arial, sans-serif"><o:p></o:p></span></span></p>
</div>
</div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-67186775632314704962023-12-21T13:04:00.003+00:002023-12-23T22:51:31.852+00:00وأقيموا الشهادة لله!<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj55-o_GXvOVVwUXN6Kdbso7R9Pdc1N5w4nVX19DXYYixixmG7xftF5jHKgvL6irFxCyu2YiihNq5SNkS-_NaHNLZv2AMtXsejvocnpbjeqOGT6srtXZIGUznEHBiQt3O9sewmJlrclN0JQWDXcIpuCm6-H4oxlsSptfBsLtvgbM_WEw1SuE-1tI_O2WWU/s329/babacar.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="273" data-original-width="329" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj55-o_GXvOVVwUXN6Kdbso7R9Pdc1N5w4nVX19DXYYixixmG7xftF5jHKgvL6irFxCyu2YiihNq5SNkS-_NaHNLZv2AMtXsejvocnpbjeqOGT6srtXZIGUznEHBiQt3O9sewmJlrclN0JQWDXcIpuCm6-H4oxlsSptfBsLtvgbM_WEw1SuE-1tI_O2WWU/s320/babacar.jpeg" width="320" /></a></div></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">من النادر أن نكتب شهادةً لحي يرزق، ولكنني هذه المرة أود أن أخالف هذا العرف السائد وأسجل شهادة للتاريخ، بعد إذاعة الخبر السارّ المتعلق بإنشاء إدارة وطنية للمدارس القرآنية في وزارة التربية الوطنية، وإسنادها إلى زميلنا المفتش بابكر صامب.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن قرارَ رئيس الجمهورية تحويلَ مفتشية المدارس القرآنية إلى إدارة وطنية لم يأت، في الحقيقة، من فراغ؛ فوراء هذا القرار جهودٌ جبارة بذلها مخلصون عديدون متفانون في خدمة التعليم القرآني في البلاد، منذ أكثر من عقدين من الزمن.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فقد مرّت بعدة محطات تلك المحاولاتُ والمساعي التي كانت ترمي إلى تعزيز مكانة التعليم القرآني على المستوى المؤسساتي وإدماجه في النظام التربوي الرسمي، وظهرت مبادرات عدة في الساحة من جهات رسمية، ومن منظمات غير حكومية، ومن مسؤولي مدارس قرآنية ومحبين للقرآن الكريم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن أبرز هذه البرامج والمبادرات في السنوات الأخيرة إقامةُ مشروع لدعم عملية تحديث المدارس القرآنية PAMOD وإنشاءُ مفتشيةٍ للمدارس القرآنية داخل وزارة التربية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ولكن الفضل في اتخاذ هذا القرار التاريخي بإنشاء إدارة وطنية يرجع بشكل كبير إلى المفتش السيد بابكر صمب وفريق عمله.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فقد نجح السيد بابكر وأعوانه في بلورة رؤية واضحة لسياسة تطوير المدارس القرآنية ورسم استراتجيات فعالة لتنفيذ هذه السياسة، وتمكن بفضل ما يتمتع به من حكمة ورزانة ودماثة وانفتاح من تعبئة الكفاءات المختلفة اللازمة لتسيير مشاريع المفتشية بشكل جيد. وقد أسعفته - بحمد الله تعالى - شخصيته المتوازنة والمتواضعة ومستواه الأكاديمي والمهني في كسر الحواجز اللغوية والثقافية التي تعرقل العملَ الجماعي في كثير من مشاريعنا المهمة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">حقيقةً، كانت مفتشية المدارس على مستوى التحديات في الوقت الذي كان التعليم القرآني ومدارسه يعاني مشكلات في الداخل، ويواجه هجمات من الخارج، وأصبحت كل محاولة للإصلاح أو للدفاع عرضة للاتهام، أظهرت بحنكة مديرها قدرةً فائقة في المشي على طريق وعر مع تجنب الكثير من المزالق الطائفية والسياسية والأيديولوجية.</span></div><div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكان النجاح الباهر في تنظيم أول مسابقة دولية لحفظ القرآن الكريم في السنغال في الأسبوع الماضي تتويجاً لجهود المفتشية. </span><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن هنا نرى أن تعيين الأخ المفتش بابكر مديراً لإدارة المدارس القرآنية لم يكن اعتباطا ولا تحابيا وإنما استحق هذا المنصب بكل جدارة.</span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وهذا التعيين، من ناحية أخرى، وسام على صدر جميع المستعربين؛ فقد برهن الأخ بابكر وغيره من زملائنا أصحاب المسؤوليات العليا أن على الدولة أن تستفيد أكثر من كفاءات المستعربين في تسيير شؤون البلاد بفضل ما يتمتعون به من مواصفات يحتاج إليها المجتمع</span>.</div></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ونحن إذ ندوِّن هذه الشهادة لا يعزب عن بالنا أن المسؤولية جسيمة، وأن المهمة ثقيلة، إلا أننا متفائلون كل التفاؤل وواثقون كل الثقة في عون الله تعالى.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;">نسال الله تعالى أن يوفق أخانا بابكر ويوفق كلَّ من يعمل لصالح نظامنا التربوي عموما والتعليم العربي الإسلامي خصوصاً</span>.</span></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-77973491627830206432023-12-20T17:46:00.005+00:002023-12-20T23:55:54.464+00:00وداعا أيها الصديق الوفي!<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUruAA4cD0HyeyWcP3mUFvbgOO9quTFX6yJU0o4FjPeV-jZQAmhCxpAH6IOaDr4_fCehIhrk8Sk7VEXphdyFhrGjJdCnrU-E0MovZ0B2rtE7C5NDXFGNdrIg9EIlABBHSWtbi40qR-vEVFVuo92A8a7vwA0T-zx85_QK_E88M5vK4blNAaMu3W-GkPvRQ/s820/moustapha.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="820" data-original-width="720" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUruAA4cD0HyeyWcP3mUFvbgOO9quTFX6yJU0o4FjPeV-jZQAmhCxpAH6IOaDr4_fCehIhrk8Sk7VEXphdyFhrGjJdCnrU-E0MovZ0B2rtE7C5NDXFGNdrIg9EIlABBHSWtbi40qR-vEVFVuo92A8a7vwA0T-zx85_QK_E88M5vK4blNAaMu3W-GkPvRQ/s320/moustapha.jpg" width="281" /></a></div>كنت أبحثُ عن كلمات تعبر عن شعوري عند انتشار النبأ المفزع والمفجع، وكأنها تفر مني ولا تريد أن تسعفني، بقيت لحظات لا أستطيع أن أصدق أن صديقي وزميلي قد فارق الحياة، وهو في أوج العطاء التربوي، وافته المنية في ميدان الجهاد، والسلاح بيده، كان يُلقي درساً لم تكن حصته قد حانت، كان يقدم حصة الجمعة في مساء الثلاثاء، كأنه في سباقٍ مع الزمن ليؤدي ما عليه.</span></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">لم يكن المرحوم بإذن الله تعالى الدكتور مصطفى جوم مجرد زميل لي، بل كان صديقا وحبيبا، كنتُ أتلمس في حديثه معي أمارات المحبة والاحترام.</div><div style="text-align: justify;">رافقني لأكثر من عشر سنوات في المفتشية الأكاديمية بتياس، وكان خير رفيق وخير ناصح وخير مستشار. وكان يخفف عني الكثير من المهام.</div><div style="text-align: justify;">لا أعرف أكثر منه دماثة وأحسن منه خلقا، ومن أبرز أخلاقه الإيثار والتواضع والحلم.</div><div style="text-align: justify;">كان نموذجا في الإخلاص في العمل والتفاني في الخدمة، كان يحمل معه همَّ التعليم العربي الإسلامي أينما حل. كان مثالا في علو الهمة والجدية والمثابرة. كان من فرسان الجهاد التربوي أينما أعلن، ولم يكن التحزُّب يجد إليه سبيلا، وكان قياديا شجاعا جريئا في مواقفه ووفيا لمبادئه.</div><div style="text-align: justify;">لا نملك إلا أن نقول : "إنا لله وإنا إليه راجعون" سائلين الله سبحانه وتعالى أن يرحمه رحمةً واسعة ويسكنه في الفردوس الأعلى ويلهم أهله من أقاربه وزملائه الصبر والسلوان.</div></span>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-60463104341962012452023-12-07T21:45:00.022+00:002023-12-07T22:06:54.020+00:00 مقصد الترك أومفهوم البدعة في نظر العلامة الشيخ عبد الله بن بيه<p style="text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3yxoB71J1eehBvSFXm4VxBfBzyO77YkBpi47dTrhabYllPjX__mOx7XeHFp0fdrGXhFPbngo1sDWAUCVrE8mDFKNFigZC9_9FFmdZj0KvAG7035ShlCntqWAwQ_0TnzRAy2yb5bdffl8muB09-4KRAQ1Pmf_kBUG4n409yIfQnSPi6wS2BBqI8Ae7MO8/s324/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF1.jpeg" style="clear: right; display: inline !important; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="324" data-original-width="324" height="259" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3yxoB71J1eehBvSFXm4VxBfBzyO77YkBpi47dTrhabYllPjX__mOx7XeHFp0fdrGXhFPbngo1sDWAUCVrE8mDFKNFigZC9_9FFmdZj0KvAG7035ShlCntqWAwQ_0TnzRAy2yb5bdffl8muB09-4KRAQ1Pmf_kBUG4n409yIfQnSPi6wS2BBqI8Ae7MO8/w259-h259/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF1.jpeg" width="259" /></a></p><br /><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">عُرف العلامةُ الأصولي المحقق الشيخ عبد الله بن بيه – حفظه الله تعالى- بمشروعه الفكري التجديدي، وهو مشروع يقوم على أساس البحث عن الحلول الناجعة لما يعانيه العالم الإسلامي من الأزمات والمشكلات التي تعرقل مسيرتها وتثبط همَّتها في النهوض بقيادة البشرية على ضوء القيم الإسلامية السمحة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ويُعنى الشيخُ في كتاباته بإبراز مكامِن الزلَل الفكري المُؤدي في كثير من الأحيان إلى خلافاتٍ وتجاذباتٍ، بل إلى تبديع وتفسيق أو تكفير طرف لطرف آخر. والشيخ لمعرفته بخطورة الفهم القاصر وآثاره السلبية في العيش المشترك، والانسجام المجتمعي، والتناسق الفكري، بين المسلمين، نراه يقف مع بعض القضايا الشائكة وقفة تحليلية؛ يحرر محل الخلاف ومناط الحكم فيها، ويعرض الآراء الفقهية بكل إنصاف، ويناقش الأدلة مناقشة دقيقة، يقيد شوراد المسألة لتشكيل صورة واضحة عن القضية بحيث تصبح الأمور في أحجامها الحقيقية، وتعود المياه إلى مجاريها الطبيعية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن هذه المسائل التي عُني الشيخ بها عناية فائقة، وغَفَل عنها الكثير، “مقصدُ الترك” الذي يسميها بـ"بدعة الترك”، وقد عالجها في كتابه الماتع القيم "مشاهد من المقاصد"<a href="file:///C:/Users/DELL/Documents/%D8%A8%D8%AF%D8%B9%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%20%D9%85%D9%86%20%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A8%D9%8A%D9%87%20%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AD%D8%AF.docx#_ftn1">[1]</a> معالجة عميقة تكشف عن هذا الهم الإصلاحي الذي يحمله من أجل تفكيك وصياغة المفاهيم الرائجة الملتبسة لدى كثير من الناس والتي تتسبب في تعميق الخلافات بين المسلمين.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فقد بدأ الشيخ بتعريف هذا المفهوم، ويعني "فعل أمر في محلٍ تُرك من قبل الشارع" قبل أن يورد مواقف العلماء تجاهه؛ فهذه المسألة - حسب رأيه الثاقب- مسألة اجتهادية دقيقة، انقسم حولها العلماءُ على مذهبين: مذهب لا يعتبرها دليلا إلا على مجرد رفع الحرج، لا سيما فيما له أصل جملي، فيكون المتروك معروضا على عموم الأدلة الأخرى، ومذهب يرتب عليها حكم الكراهة أو التحريم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فأصحاب المذهب الأول هم الذين يُقسِّمون البدعةَ إلى خمسة أقسام وفق الأحكام الشرعية الخمسة، وهم الشافعية ومتأخرو المالكية والإمام النووي والإمام ابن عبد السلام والقرافي وغيرهم، ويرون أن الترك ليس دليلا لأن الشارع يقول " وما نهيتكم عنه فانتهوا" ولم يقل: وما تركت. ورأي هؤلاء مبني على أن البدعة حقيقةٌ فيما لم يُفعل في الصدر الأول حسنا كان أو قبيحا، وأن جميع ما ورد في البدعة من نحو قوله عليه السلام "كل بدعة ضلالة" عام مخصوص، وأن العبادات والعادات متساوية في لحوق البدع.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأصحاب المذهب الثاني يرون أن ترك الشارع لفعل أو لكيفية دليل على قصده عدمَ الإتيان بالفعل أو بالكيفية، وأن إقدام المكلَّف على فعل في محل الترك ابتداعٌ في الشرع، وأبرزهم ابن تيمية والشاطبي وابن القيم. ويذهب هذا الفريق إلى أن الترك من السنة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">لم يأل العلامة الشيخ عبد الله جهداً في إيراد الأدلة ومناقشتها، وفي ذكر عدد من المسائل المختلف فيها بناء على هذا الأصل "مقصد الترك"، ومنها على سبيل المثال: الدعاء بعد الصلاة جماعة، وقراءة القرآن جماعة في المسجد بصوت واحد، والتوسل بالأنبياء والصالحين ونحو ذلك.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وهنا نلاحظ أن الشيخ يميل إلى تأييد القول بأن “الترك لا يدلُّ على الحظر ولا على الكراهة، بل إنه يدل على أن ما فعله النبي صلى الله عليه وسلم وواظب عليه هو الأولى، لكن لا إنكار في فعل ما تركه”، وقد ساق عدةَ أوجهٍ يذكرها أصحابُ هذا الرأي ومنها:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">← قد يكون ترك النبي صلى الله عليه وسلم شيئاً لا يدل إلا على رفع الحرج، مثل تركه أكل الضب وأكل طعام فيه ثوم؛</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">← قد يترك صلى الله عليه وسلم بعض المستحبات خوفا من أن تفرض على أمته؛ كما في قول عائشة رضي الله عنها: " وما سبَّح النبي صلى الله عليه وسلم سبحة الصحى قط وإني لأسبحها”.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">← قد يترك عليه السلام أمراً لكونه خلاف الأولى، ويفعل المتروك في أوقات نادرة لبيان الجواز، مثل تنشيف أعضاء الوضوء بالمنشفة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">← نجد الصحابة يعملون بعض القربات في مقام الترك دون سؤال، مثل مواظبة أحد الأنصار على قراءة سورة الإخلاص في صلاته. وفي الحج ثبت أن بعض الصحابة كان يلبي تلبية فيها زيادة على تلبيته صلى الله عليه وسلم كتلبية عمر لبيك ذا النعماء والفضل، وزيادة ابن عمر: والخير بيديك والرغباء إليك.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ويزيد الشيخ- جزاه الله خيرا- أن القول بكون الترك من السنة يخالف تأكيدَ العلماء حصرَ الأصوليين السنةَ التشريعية على القول والفعل والتقرير، كما ورد في بداية المجتهد “الشريعة تتلقى من ثلاث طرق هي اللفظ والفعل والإقرار”.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وفي معرض ذكر تلك الأوجه يُشير الشيخ إلى إشكالٍ يتعلق بفعل السلف حين يُنقل عن بعضهم دون بعض، فهل يكفي ذلك لنفي صفة البدعة عنه عند الفريق الأول أم لا؟</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن أمثلة ذلك: تتبُّع عبد الله بن عمر لآثار النبي عليه السلام للتبرُّك وعدم إنكار أحد من الصحابة عليه، واستسقاء شخص (إما صحابي أو تابعي) عند القبري النبوي بتوجيه الخطاب إلى النبي صلى الله عليه وسلم بـ"استسق لنا".</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فمن بين الفريق الأول من يعتبر ذلك بدعة فاحشة مع ورود أثر فيه، وهنا يكون الإشكال بين المدرستين في ضبط ترك السلف وفي فهم ما هو عبادة لا تصرف إلا لله وفي استعمال المجاز في الإسناد".</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">هكذا استعرضنا بكل إيجاز كيف عالج الشيخ هذا الموضوع بموضوعية وإنصاف، ويمكن أن نلمس من خلال معالجته للمسألة واهتمامه بها هذا الاهتمامَ البالغ، في سياق حديثه عن المقاصد الشرعية، نزعتَه إلى تجديد المفاهيم، ونفض ما علق عليها من غبار التعصب الفكري المؤدي إلى تبديع المخالف أو تكفيره دون أساس علمي قوي. فهذه المعالجة الأصولية الدقيقة ليست ترفا فكريا إنما تنصب في صلب مشروع الشيخ الرامي إلى دراسة المفاهيم التي يُساء فهمُها وتوظيفُها ، فتصبح ذريعةً إلى تشتيت وحدة الأمة؛ ومن هذه المفاهيم الرائجة مفهوم البدعة، وقلَّما اعتني بها العلماء في الدراسات الأصولية والفقهية مع كونه من أبرز ما يُغذي الخلافات والسجالات بين الصوفية والسلفية في الوقت الراهن.</span></div><div><div style="text-align: justify;"><b style="text-align: center;"><span face=""Calibri Light", sans-serif" lang="AR-SA" style="font-family: Amiri; font-size: large; line-height: 25.68px;"> د. سام بوسو عبد الرحمن</span></b></div>
<hr size="1" style="text-align: left;" width="33%" />
<span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><!--[endif]-->
</span><div id="ftn1">
<p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="file:///C:/Users/DELL/Documents/%D8%A8%D8%AF%D8%B9%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%20%D9%85%D9%86%20%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A8%D9%8A%D9%87%20%D8%B4%D9%8A%D8%AE%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AD%D8%AF.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="LTR"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span face=""Calibri",sans-serif" style="line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span> </span><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الشيخ عبد الله بن
الشيخ محفوظ بن بيه، مشاهد من المقاصد،
مركز الموظأ، ط 5، 2018 ص 183-210. وهذا الكتاب هو مرجع هذه المقالة.</span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%;"><span style="font-family: Calibri; font-size: large;"><br /></span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%;"><span style="font-family: Calibri; font-size: large;">مقالات ذات صلة</span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%;"><span style="font-family: Calibri;"><a href="http://samebousso.blogspot.com/2018/05/blog-post_77.html"><span style="font-size: medium;">يوم دراسي حول "الأسس المنهجية لثقافة السلم عند معالي العلامة الشيخ عبد الله بن بيه حاجة لتعزيز التعايش السلمي في السنغال"</span></a><br /></span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%;"><span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"><a href="http://samebousso.blogspot.com/2020/10/blog-post_10.html">البُعد المقاصدي في فكر العلامة الشيخ عبد الله بن بيه</a><br /></span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: break-all;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 107%;"><a href="https://samebousso.blogspot.com/2019/12/blog-post_30.html">منتدى تعزيز السلم في المجتمعات المسلمة . ... دور ريادي في نشر ثقافة السلم</a><br /></span></p></div></div><div style="mso-element: footnote-list;"><div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
</div>
</div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-82818291958065292072023-11-12T12:43:00.002+00:002023-11-12T12:43:47.971+00:0011 نوفمبر 1902م : دروس من عودة الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه من غيبته البحرية<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"></span></p><div class="separator" style="clear: both; font-family: Amiri; font-size: 18pt; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmszbgazyTxjGZyJonmoxxCkYSMm0ITvQE9-DWAElEwQpsmlktM5gZa8ecJKWB3-16UKFXPJP-s4K-llnZrVLugGV5SVzVyp3lIadFcJjx7j_m9vmxQ8sreS1UFf5YhPCrVj3CXPUX-uylUJC0AeJf1Lql2uIoFoedWzYTVVdgEB4dJbq-WtPur3fKlWA/s480/retour%202.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="480" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmszbgazyTxjGZyJonmoxxCkYSMm0ITvQE9-DWAElEwQpsmlktM5gZa8ecJKWB3-16UKFXPJP-s4K-llnZrVLugGV5SVzVyp3lIadFcJjx7j_m9vmxQ8sreS1UFf5YhPCrVj3CXPUX-uylUJC0AeJf1Lql2uIoFoedWzYTVVdgEB4dJbq-WtPur3fKlWA/s320/retour%202.jpg" width="320" /></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><b>بعد أكثر من سبع سنوات في الغربة، عاد الشيخ أحمد بمب رضي الله تعالى عنه إلى السنغال في يوم الثلاثاء 11 نوفمبر 1902م، ونزل في ميناء دكار، بعد رحلة بحرية دامت 12 يوما، حيث غادرت السفينة التي أقلَّه مدينةَ ليبرفيل يوم الخميس 30 أكتوبر 1902م، ومرت بداومي، وغران بصام، وكوناكري قبل أن تصل إلى دكار.</b></div></span><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكانت هذه العودةُ حديثا تاريخيا تحمل دلالاتٍ كثيرةً؛ ففي منتصف القرن التاسعَ عشر الميلادي ظهر الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه في الساحة الدينية حاملا رسالة ربانية وقائما بمهمة تجديدية، وكان غرب إفريقيا في هذا الظرف يتعرض لحملة استعمارية شرسة كانت ترمي إلى استغلال البلاد وطمسِ هوية السكان واستعبادِهم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكان الجهاد الذي رفعه الشيخ يمثل مقاومةً تهدد مشروعَ المحتل الفرنسي بالإفشال، لأنه رضي الله عنه كان يغرس في نفوس أتباعه التوحيدَ لله تعالى، والتحررَّ من ربقة أي سلطة غير سلطته سبحانه وتعالى، وينمي فيهم روحَ العمل والاعتمادِ على الذات والثقةِ بالنفس.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وعلى هذا الأساس قررت سلطات الاحتلال إخراجَه من وطنه ومن بين أهله وأتباعه بتلفيق تُهمٍ باطلةٍ من خلال محاكمةٍ هزَلية في الخامس من سبتمبر 1895م في مدينة اندر عاصمة المستعمرات الفرنسية في غرب إفريقيا.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وهكذا، غُرِّب الشيخ رضي الله تعالى إلى جزر الغابون النائية، فقضى في هذه الغربة سبع سنوات وبضعةَ أشهر متحملا ما لا يمكن تصوره من أنواع التعذيب والاضطهاد، ولكن هذه المعاناة لم تضعضع من عزمه وهمته في عبادة الله تعالى وخدمة رسوله صلى الله تعالى عليه وسلم، بل كانت الغربةُ نعمةً في طيِّ نقمةٍ ومنحةٍ في صورة محنةٍ.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكانت عودتُه بسلامٍ من هذه الغيبة انتصاراً للإسلام وهزيمةً لمشروع المحتل في وأد دعوته وتشتيت مريديه، ورمزا للشجاعة والمثابرة؛ وهي تنطوي في حقيقة الأمر على دروس بليغة، منها:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>أولا:</b> أن وعد الله سبحانه وتعالى لا يتخلف، وقد وعد بنصر المومنين في قوله تعالى "وكان حقا علينا نصر المومنين" ولن يخذلهم أمام الكافرين كما في قوله تعالى "ولن يجعل الله للكفرين على المؤمنين سبيلا". وهذا الوعد الصادق يفرض على المسلم أن يراجع إيمانه ويثق بربه ليحظى بنصرته وحمايته.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>ثانيا:</b> أن المعركة بين الحق والباطل مستمرة في الحياة، ولكن الباطل مهما قويت سطوته، لا يمكن أن يصمد أمام الحق، كما قال الشيخ الخديم :</span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: medium;"><b>الحق ثابتُ وأما الباطل وإن علا فساهق وسافل</b></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وإذا أدرك صاحب الحق المتمسكُ بمبادئه هذه الحقيقة يهون عليه ما سيعانيه من أهل الباطل، فيتحلى بالصبر والمثابرة، ويضع أهدافه نصب عينيه.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>ثالثا:</b> أن جهاد الشيخ رضي الله تعالى عنه بالوسائل السلمية (العلوم والتقى) كان أخطر على أعداء الإسلام المحتلّين من مواجهتهم بالأسلحة التقليدية؛ فقد قاومهم لوحده، وكان الانتصار لدين الإسلام، وقد تنبَّه لهذا البُعدِ العلامةُ الشيخ سعد أبيه، فهنَّأ الإسلام بعودته قائلا:</span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: medium;"><b>هنيئاً لذا الدينِ الغريب الذي غدا يتيهُ سرورا منكم وافتخارا</b></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>رابعا:</b> أن إعلان الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه عن عفوه الشامل عمن ظلموه واضطهدوه بعد عودته دليلٌ واضح على كونه رمزاً للسلام والسماحة؛ فقد قدَّم درسا بليغا للبشرية بنجاعة المنهج السلمي الذي أثبت فعاليتَه أمام غطرسة السلطات الاحتلالية، وحافظ على دعوة الشيخ وتربته ومشروعه بشكل عام.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فهذا طرفٌ من الدروس التي يمكن استخلاصُها من هذا الحدث المتميز في التاريخ الإسلامي، وهو حدثٌ يجسِّد روحَ الإيمان والثقةِ به والتفاني في خدمة الإسلام، ويرمز إلى نجاعة الجهاد السلمي الذي خاضه الشيخ رضي الله تعالى عنه، وإلى فشل المشروع الاستعماري في وأد دعوته، كما تحمِلُ دلالاتٍ أخرى عديدةً تستحق الدراسةَ والتأمَّل.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">د. سام بوسو عبد الرحمن</span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">مقالات ذات صلة</span></div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><a href="http://samebousso.blogspot.com/2012/12/blog-post_21.html" rel="nofollow" target="_blank">دراسة حول الأبعاد الدينية والاجتماعية للمغال</a><br /></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></p><p>
</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-58481161598787482112023-10-03T22:17:00.006+01:002023-10-03T22:51:00.827+01:00لنضع خطاب الشيخ محمد المنتقى – حفظه الله - في سياقه!<p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: FR-SN;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGjThDRke7MO7TjRo-ZH8AUd6wUq_RhMMpH-Z9aApV7TcpFSMC1QXtb8Ld57xNWcs6zDgeNnfshNPFAhHnWUCj83AV_gYp4yrevR-AzbZM2wofKPL3FcqyDEMhkxTcjqNmvqdjC-vCnY8CPX-zOcmbuWM9sGM4fib7bPjSbSVEog26BzMhrgL2JSedVPE/s276/t%C3%A9l%C3%A9charger.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="276" height="276" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGjThDRke7MO7TjRo-ZH8AUd6wUq_RhMMpH-Z9aApV7TcpFSMC1QXtb8Ld57xNWcs6zDgeNnfshNPFAhHnWUCj83AV_gYp4yrevR-AzbZM2wofKPL3FcqyDEMhkxTcjqNmvqdjC-vCnY8CPX-zOcmbuWM9sGM4fib7bPjSbSVEog26BzMhrgL2JSedVPE/s1600/t%C3%A9l%C3%A9charger.jpeg" width="276" /></a></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: "Sakkal Majalla"; text-align: right;">في يوم الأحد الماضي (1 أكتوبر 2023) استقبل الشيخ
محمد المنتقى – حفظه الله تعالى الشيخ أحمد البدوي ابن الشيخ محمد الفاضل رئيس
مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين بطوبى، وكان برفقة بعض مسؤولي الإدارة
المكلفة بشؤون المدارس في طوبى، وفي هذه المناسبة ألقى الشيخ الخليفة كلمة للحث
على تنفيذ الإصلاحات التربوية التي تقودها هذه الإدارة بإذن منه. ويبدو أن هناك</span><span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; line-height: 107%;">مشكلة في التعاطي الإعلامي لخطاب سماحة الشيخ محمد
المنتقى حفظه الله تعالى.</span></span></b></div><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">في الحقيقة، يتوهم بعض الناس أن مشكلة ما قد طرأت، ويأتي بيان
الشيخ الخليفة بمثابة رد فعل أو استجابة لهذه المشكلة الطارئة، وربما أدى عدم إدراك
سياق الحديث إلى سوء فهم مدلوله لدى هؤلاء.</span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">ونود هنا أن نوضح أن هناك، في واقع الأمر، لجنةً شُكلت منذ خمس
سنوات (في إطار المشروع التربوي الكبير الذي رفعه الشيخ محمد المنتقى في فبراير
2018) وكُلفت بإصلاح البرامج التعليمة المعمول بها في طوبى بهدف تنظيم العملية التربوية
فيها، وحل مشكلة الفوضى السائدة في قطاعها التربوي.</span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وكان عمل هذه اللجنة جماعيا، شارك فيه أهمُّ المؤسسات التربوية في
طوبى، وعدد كبير من المفتشين التربويين، وكذلك ممثلون للسلطات التربوية الجهوية، وتمَّت
المصادقة على نتائج أعمالها مصادقةً تقنيةً ومؤسساتية بمشاركة وزارة التربية الوطنية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"></p><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وكانت البرامج المعتمدة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">في
هذا العمل:</span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%; mso-fareast-font-family: "Sakkal Majalla";"><span style="mso-list: Ignore;">1-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">برنامج المدارس العربية الإسلامية المشتركة بين المؤسسات
الإسلامية الكبرى المعدَّة في إطار ما يسمى بـ"لجنة السهر"؛</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%; mso-fareast-font-family: "Sakkal Majalla";"><span style="mso-list: Ignore;">2-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">برنامج المدارس الفرنسية العربية الحكومية؛</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%; mso-fareast-font-family: "Sakkal Majalla";"><span style="mso-list: Ignore;">3-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">برنامج التعليم العربي والديني في المدارس الفرنسية
الكلاسيكية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وبعد انتهاء اللجنة من عملها أنشئت إدارةٌ خاصة داخل مجمع الشيخ
أحمد الخديم بطوبى للسهر على هذه الإصلاحات، وعلى تطبيقها من قبل المدارس العاملة في
طوبى، بالتعاون مع المفتشية الجهوية من جهة، ولمساعدة أصحاب هذه المدارس وتأطيرهم
من جهة أخرى</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguJhG6VVe0ZLrfm3ITVBm-bfSin03HvdcVT6HT7s6EBkKHBmo-lBP2PZlkRVfoTi6yaif9GTminKbLtgvQySAN-_1WLlnuiEKliQg0NhAnfZNAu0TguYYSYPQxf7-I4i4rgtUg6-vuq9CEGaXmn8uUouK6qXm_t8MImcyneBh67hJDnuqkkcfY-Fpiqvc/s474/OIP%20(1).jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="397" data-original-width="474" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguJhG6VVe0ZLrfm3ITVBm-bfSin03HvdcVT6HT7s6EBkKHBmo-lBP2PZlkRVfoTi6yaif9GTminKbLtgvQySAN-_1WLlnuiEKliQg0NhAnfZNAu0TguYYSYPQxf7-I4i4rgtUg6-vuq9CEGaXmn8uUouK6qXm_t8MImcyneBh67hJDnuqkkcfY-Fpiqvc/s320/OIP%20(1).jpeg" width="320" /></a></div><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وفي هذا الإطار، قد جاءت زيارة الشيخ أحمد البدوي لسماحة الخليفة
برفقة مسؤولي الإدارة، من أجل تقديم هذه البرامج إلى حضرته، لأنه هو الذي كان قد أصدر
أوامره للقيام بهذا العمل، وهو عمل إصلاحي لا يستهدف فئة ولا تيارا ولا مدارس بعينها،
ولكن الهاجس الذي يكمن فيه هو إصلاح القطاع التربوي في طوبى وتنميته ورعايته، لتكون
في مصاف المدن الإسلامية الكبيرة مثل المدينة والبصر والكوفة وغيرها (كما عبَّر عن
ذلك الشيخ محمد المنتقى وقت إعلانه للمشروع في فبراير ٢٠١٨)، وأيضا
لتتحقق رغبة الشيخ أحمد الخديم مؤسس المدينة الذي يبتهل في قصيدته مطلب الفوزين
قائلا:<o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>واجْعلْ
بنائيَ بناء عِلمِ<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>وعمل بسنـــة
وحلـــم <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>واجعله
دأبا مسكنا التعلم <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>وموضع الفكرة
والتفهم <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>وموضع
الإرشاد والتعليم <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>وموضع التصويب
والتفهيم <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">فطوبى تظل متقيدة بمنهج الشيخ الخديم رضي الله<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>تعالى عنه الداعي إلى توطيد الأخوَّة الإسلامية
ووحدة المسلمين، كما يتجلى في قوله رضي الله تعالى عنه: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; text-indent: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">والمؤمنون إخوةٌ والمؤمنات <span style="mso-tab-count: 2;"> </span>لي أخواتٌ وحياتي حسنات <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وفي قوله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; text-indent: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">ولا تعادوا من رأيتم فاه <span style="mso-tab-count: 1;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>يخرج
لا إله إلا الله <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">وستبقى طوبى إن شاء الله تعالى - تحت قيادة سماحة الخليفة الشيخ
محمد المنتقى الحكيمة - حريصة على تماسك المجتمع وانسجامه وتقدمه وازدهاره، وستظل
تعمل جاهدة لضمان الاستقرار والتفاهم والاحترام المتبادل، مع الحفاظ
على منهج الشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه وأرضاه.</span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: left; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 18pt; line-height: 107%;">د. سام بوسو عبد الرحمن <o:p></o:p></span></p><br /><p></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-58502667590652813082023-09-18T14:19:00.003+01:002023-09-18T14:19:49.758+01:00"طوبى : مصير مدينة-عالَم" ... كتابٌ قرأته <p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"></span></p><div class="separator" style="clear: both; font-family: Amiri; font-size: 16pt; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjANSDWTzz9F63lnsY0kH2kXOFdMeLaHgCN781lIPT9OvHv7GEF7LwYgMYnp6fY4zDJXlLg4g_ddqyfxCdZh7xs5LAqL1-PuR4Y47hlSIgHA169MceYpeyDa9LOsEvya7MydLVw54qA0tu610TJ3L101O7cd8WJMxc4uFU44i5YoDD1wIw7SrT_aSUbbQ/s489/couverture%20du%20livre%20de%20Ch%20B%20Dieye.jpeg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="489" data-original-width="316" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjANSDWTzz9F63lnsY0kH2kXOFdMeLaHgCN781lIPT9OvHv7GEF7LwYgMYnp6fY4zDJXlLg4g_ddqyfxCdZh7xs5LAqL1-PuR4Y47hlSIgHA169MceYpeyDa9LOsEvya7MydLVw54qA0tu610TJ3L101O7cd8WJMxc4uFU44i5YoDD1wIw7SrT_aSUbbQ/s320/couverture%20du%20livre%20de%20Ch%20B%20Dieye.jpeg" width="207" /></a></div><span style="font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;">أصدر الوزير السابق السيد بمب جيي ابن الشيخ عبد الله جيي كتابا بعنوان "طوبى : مصير مدينة-عالَم"</span><span style="font-family: Amiri;"> </span></span></span><span style="font-size: large;"><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;">Touba : destin d’une ville monde</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"> تناول فيها قضايا
مصيرية تتعلق بمدينة طوبى ووضعيتها وطبيعة السلطة الإدارية المناسبة فيها وآليات
تنميتها، وهي كتاب قيم يطرح أفكارا تستحق المناقشة والدراسة. وفيما يلي عرض موجز عن
محتوى الكتاب وعن الأفكار الأساسية التي تناولها المؤلف فيها.</span></span></div></span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"> أولا- محتوى الكتاب <o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">يتناول الكتاب الموضوعات الآتية:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">اللامركزية<o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">تناول الكاتب في بداية كتابه موضوع اللامركزية </span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;">décentralisation</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="font-family: Amiri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">فتحدث عن
أسسها وتاريخها في السنغال، وأهدافها، كما تعرض لصعوباتها التطبيقية.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span></b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><b>الطريقة
المريدية والشيخ المؤسس والتصور الإسلامي للمكان</b><i><o:p></o:p></i></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"> ثم تناول المريدية
باعتبارها طريقة الاتباع للسنة النبوية الشريفة ومشروعا مجتمعيا يقترح نموذجا في
استخدام المساحة يهدف إلى خلق التنمية المتناسقة للمريد. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">طوبى
بصفتها مدينة مثالية <o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"> وفيما يخص التصور
الإسلامي للمساحة عند الشيخ الخديم، تناول الكاتب مدينةَ طوبى بصفتها مدينة مثالية
أو نموذجا للجنة فوق الأرض، ونظرةَ الشيخ حول وظيفة هذه المدينة الروحية، ويقول
بخصوص طوبى:" إن مدينة مثل طوبى أسست لعبادة الله تعالى وليست لها مهمة
سواها، وهذه الهوية الأولى يجب أن تكون مبدأ أساسيا في جميع الجوانب لإدارة
المدينة، وعليها أن تحتفظ بهويتها وإلا ستصبح مدينة عادية أخرى مع جميع المشكلات
الملازمة التي تكدر صفو الحياة فيها (قلة الأدب ، الفساد، المخدرات ...)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">في المساعي الرامية إلى مساعدة طوبى لتحتل مكانتها في التوزيع
الإداري السنغالي، لا ينبغي إغفال أن المريدية مدرسة روحية، وطوبى أكبر مراكزها؛
فهي مدرسة مهمتها إنتاج مواطن مثالي، مصدر للسلام والاستقرار، وقلعة أمام قلة
الأدب والسرقة والعنف والمخدرات .<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">طوبى في
سياسة اللامركزية في السنغال <o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">وفي هذا الموضوع تناول المؤلف الوضعية الحالية غير الملائمة
لطوبى وكيفية إدارة المناطق في الوسط المريدي، كما شرح المبررات التي تظهر أهمية
مشروع الوضعية الخاصة (</span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;">statut spécial</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) لطوبى كما
بين ضرورة إضفاء طابع إقليمي على أسلوب الإدارة. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"> وهنا يتناول ملامح الوضعية
الخاصة لطوبى ويقترح هيكلا تنظيما ومجلسا للشورى</span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">آليات
تحسين التنمية الإقليمية لمدينة طوبى المحروسة<o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">هنا يعالج المؤلف العوامل التي يمكن الاعتماد عليها لتحقيق
التنمية في المدينة؛ وفي هذا الإطار يعرض عددا من الحقائق التي يجب أخذها في
الاعتبار: <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">أن الأتباع المريدين أنفسهم يُمثلون رأس المال الأول
لمدينة طوبى، لما يتمتعون به من روح التضحية والتفاني والخدمة، ولوجود نخبة مثقفة
وذات كفاءات متعددة ومستعدة لخدمة الوضعية الخاصة للمدينة، ولرسوخ روح البذل
وتقديم الهدايا التي تعتبر محركا للطريقة المريدية ومؤثرا في خدمة التنمية. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">أن جاذبية مدينة طوبى (بنظافتها وجمالها وأمنها ...) يمكن
أن تسهم في نشر تعاليم الشيخ الخديم في العالم.</span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">أن للتكنولوجيات الجديدة دورا فعالا في تسيير وإدارة
المدن، ويمكن أن تُمكن طوبى من إدارة
أماكنها العامة .<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">طوبى تُعد مدينة إشعاع علمي وملتقى ثقافي انطلاقا من
تعاليم الشيخ في مجال العلم، ويـأتي مشروع مجمع الشيخ الخديم ليكون مركزا مرجعيا
ورائدا في التكوين الجامع بين الأصالة والمعاصرة.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">أن الشيخ الخديم أراد أن تكون طوبى مدينة سلام وأمن،
وهنا تكمن ضرورة توفير شرطة محترفة
وأدوات مراقبة. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">من الضروري أن تكون طوبى مدينة أنوار بجود خطة للإضاءة في المناسبات الدينية،
ولإنارة الشوارع الكبرى. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">من الضروري أن تكون طوبى مدينة خضراء بوجود حدائق
ومساحات خضراء ومياه جارية <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ضرورة حل إشكالية الماء في طوبى، وهناك استراتيجيات
قادرة على تحقيق ذلك .<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">لطوبى إمكانيات في أن تكون مدينة الندوات الكبرى، لما
تجمعه من عدد كبير من الزوار سنويا ولموقعها الاستراتيجي القريب من المدار الدولي
ووجود الطريق السريع.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ضرورة توفير مرافق صحية عالية الجودة متخصصة في الأمراض
المزمنة لتكون طوبى قبلة تقصد لشفاء أمراض
الأبدان كما تقصد لشفاء أمراض القلوب.</span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">طوبى مدينة
صامدة<o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">تناول المؤلف هنا ضرورة كون طوبى – كما أراده المؤسس- مدينة صامدة وبيئة صافية يتوافر فيها السلام
والأمان، وذلك بوجود إدارة للمخاطر، وخطة للطوارئ وللحماية المدنية ، وإدارة
للنفايات، وإدارة للصرف الصحي.</span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">التمويل
المحلي وجباية الأموال من قبل السلطات المحلية<o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">وفيما يخص التمويل يرى المؤلف ضرورة وجود مصلحة خاصة بالجباية
وبجمع المعلومات والاحصائيات المتعلقة بالوضع المالي، ويقترح ما يلي: <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إعادة تحديد الوعاء المالي <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إيجاد مرصد للوعاء المالي <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">الاعتماد على الذات في تمويل تنمية المدينة لوجود
الإمكانيات<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إيجاد صندوق استثمار في خدمة المريدية</span><span style="font-family: Amiri;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">ثانياً - خلاصة الأفكار الرئيسية الواردة في الكتاب:</span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">قدم المؤلف نبذة تاريخية عن اللامركزية (التقسيم الإداري
للمناطق) ابتداء من عهد الصحابة إلى عهد الاستعمار مرورا بالإمبراطوريات.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">وجه انتقادات إلى السياسة العامة في مجال تخطيط، وأكد ضرورة
مراعاة الجوانب الروحية والثقافية في تخطيط الأراضي (ص١٦)</span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">قدم المريدية "باعتبارها مشروعا مجتمعيا هدفُه بناءُ
شخصية مستقلة وخلقُ بيئة واقتراح نموذج تربوي يرافق الإنسان من المهد إلى اللحد "
وطوبى هي المكان المناسب لتحقيق هذا الهدف (ص ٢٤)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">وسبب بناء طوبى هو تمكين المريد من القيام بواجباته تجاه نفسه
وتجاه خالقه وتجاه المجتمع، وهي واجهة الطريقة المريدية ولذلك يجب دراسة جميع
التفاصيل المتعلقة بها بالخبرة اللازمة.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">يجب مراعاة "الاحتياجات الروحية للسكان خلال التخطيط
العمراني وإدارة المخاطر، وجودة الحياة ...."<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">يجب الجمع بين الإجراءات والعملية الحكومية والقواعد الإدارية
من جهة وبين آداب وطاقة العمل المريدي والحماسة والالتزام من جهة ثانية من أجل
ضمان إشعاع لمدينة طوبى <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">فيما يخص وضع طوبى في سياسة اللامركزية لا حظ المؤلف المشكلات
الآتية <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"></p><ul style="text-align: right;"><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">التزايد السريع في عدد السكان بدون مسايرته بالمرافق
والتجهيزات اللازمة</span></span></li><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">التأخر في الاستثمارات حول المرافق العامة </span></span></li><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">عدم كفاية المياه </span></span></li><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">صعوبة إدارة المدينة </span></span></li><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">الهوة بين ضخامة الأولويات وبين الوسائل البشرية والمالية </span></span></li></ul><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إن وضعية طوبى الحالية غير ملائمة: </span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"></p><ul style="text-align: right;"><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">توجد مفارقة في قلة ميزانية البلدية مع استعداد المريدين
للمساهمة في تنمية المدينة، ومن هنا ضرورة تكييف إدارة المدينة مع واقعها
الاجتماعي والديني </span></span></li><li style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">هناك غموض في تقاسم الأدوار بين الخلافة والدولة (ص ٣٤)</span></span></li></ul><p></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: Amiri;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">اقتراح
وضعية خاصة لطوبى </span></b><b><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;">Statut spécial</span></b><b><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">يرى المؤلف بعد هذا التشخيص ضرورة التغيير في كيفية إدارة
منطقة مريدية مثل طوبى وذلك "بوضع الخليفة في قلب المنظومة الإدارية مع إعطاء
الدولة حضورا يمكنها من الحفاظ على صلاحياتها"<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">فالأسلوب التقليدي لإدارة المناطق غير ملائم لطوبى فالسلطة
الدينية لا غنى عنها فيها، ويجب ابتكار أسلوب إدارة مختلط يجمع بين السلطة الروحية
والسلطة الزمنية في ديناميكية واحدة للتنمية <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ويمكن لمفوضية خاصة </span><span dir="LTR" style="font-family: Amiri;">Délégation Spéciale </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="font-family: Amiri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">أن تصحح المسار : فلا توجد سوى
سلطة واحدة : الخليفة الذي يساعده المفوض الخاص على رأس خدمات (مصالح ) البلدية. وقد
اقترح <b>هيكلا تنظيميا للمفوضية الخاصة ومجلسا للشورى</b>.</span></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">يقترح المؤلف هنا إيجاد وضعية خاصة لطوبى، ويبرر هذا الاقتراح
بالآتي:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ضرورة تكييف أسلوب الإدارة مع إدارة المنطقة المعنية. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">جعل حكم الأراضي مترسخا في حقائق المجتمع وذلك باستلهام
قيمنا وهويتنا بالاعتماد على الديناميكية والشرعيات المحلية (ص ٥٢)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ضرورة التخلي عن النموذج الغربي وتبني نموذج محلي صارم
ومرتبط بواقعنا المعاش (مثل نموذج الشيخ الخديم)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">ضرورة مواصلة التفكير الذي بدأ في ٢٠١٥ حول وضعية طوبى
الخاصة</span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">اختتم المؤلف كتابه
بالأمور التي يمكن أن تسهم في تحقيق التنمية لطوبى والاستراتيجيات الملائمة لتوفير
هذه الأمور.</span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><b>الخاتمة </b><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">هذا الكتاب يتمحور حول كيفية إدارة مدينة طوبى إدارةً ملائمة
لخصوصيتها الدينية ومحققة لتنميتها الشاملة وذلك بالتخلي عن الأسلوب التقليدي وابتكار
أسلوب جديد يجمع بين السلطة الروحية والسلطة الزمنية في إدارتها. ويقترح لهذا
الغرض أمرين:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إيجاد مفوضية خاصة لتسيير البلدية تكون تحت سلطة الشيخ
الخليفة <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 0.0001pt 0cm; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">إعطاء وضعية خاصة لمدينة طوبى</span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;">وبالجملة يطرح هذا الكتاب قضايا مهمةً حول تسيير المناطق،
ويقدم أفكارا واقتراحات قيمة حول مدينة طوبى قد تفيد المدينة وتفيد الدولة معا. والمؤلف
بصفته خبيراً في هذا المجال (اللامركزية وإدارة الأراضي) ومريداً مهتمّاً حريصاً
على مصلحةِ مدينة طوبى وسُكَّانها يدعو إلى مواصلة التفكير حول إيجاد وضعيةٍ
مناسبة لِطوبى. وهذه الخطوةُ من المؤلف نموذجٌ يحتذى به بالنسبة للخبراء المريدين
والمتخصصين في مجالات أخرى. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> د. سام بوسو عبد الرحمن</span><br /></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span dir="RTL"></span>
</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"> </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></span></p>
<span style="font-size: 0000pt;"></span>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-3587237995846991312023-08-31T22:47:00.040+01:002023-08-31T23:09:29.056+01:00الشيخ محمد المنتقى ورؤيته التربوية<p><span style="font-size: large;"><span style="text-align: justify;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; font-family: "Simplified Arabic"; text-align: center;"><span style="font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNMpr0VlodJl7O7OXs3SIOpm7FR7Lfrk6pdDW8MQeBFemrUrj-0j6u4yerf-sTXP5jTvpdQazIJFLYG97TrYeM3PF0CppWw3IWB_hTCoevwattxZim29kUPYZcRdir3xt0QHSyLVMN89w2mN2m0pxmlxKhieeLh5RUnEWs4jh62aGdNOcinUjl03OIYgE/s306/OIP.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="306" height="270" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNMpr0VlodJl7O7OXs3SIOpm7FR7Lfrk6pdDW8MQeBFemrUrj-0j6u4yerf-sTXP5jTvpdQazIJFLYG97TrYeM3PF0CppWw3IWB_hTCoevwattxZim29kUPYZcRdir3xt0QHSyLVMN89w2mN2m0pxmlxKhieeLh5RUnEWs4jh62aGdNOcinUjl03OIYgE/s1600/OIP.jpeg" width="306" /></a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كان التربية والتعليم في مقدمة أوليات الشيخ محمد المنتقى - حفظه الله تعالى - عندما وصل إلى سدة الخلافة المريدية في سنة ٢٠١٨م، ولا يكون اهتمامه هذا غريبا بالنسبة من اطلع على جانب من سيرته، ومواقفه تجاه العلم والعلماء. فلم يكن مشروعه التربوي "مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين" سوى ترجمة لرؤيته التي تعكس بدورها رؤيةَ شيخه وجده الشيخ أحمد بمب مؤسس مدينة طوبى رضي الله تعالى عنه. وتحاول هذه المقالة الوجيزة تسليطَ الضوء على طرف من مسيرة الشيخ محمد المنتقى العلمية، ومواقفه تجاه العلم والعلماء، ورؤيته المتجسدة في مشروعه التربوي</span>.</div><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">التربية والتعليم في الإسلام وفي المريدية</span></span></b></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">تحتل التربية والتعليم مكانة بارزة في سائر الأديان السماوية عموما، وفي الإسلام خصوصا، فقد بين القرآن الكريم أن التزكية والتعليم يأتيان في مقدمة مهام الأنبياء والمرسلين يقول تعالى :"هو الذي بعث في الأميين رسولا منهم يتلو عليهم آياته ويزكيهم ويعلمهم الكتاب والحكمة وإن كانوا من قبل لفي ضلال مبين"[الجمعة، ٢]</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وفي الآيات الأولى المنزلة من الذكر الحكيم إشارة جلية إلى وسائل التربية والتعليم من قراءة وكتابة ودعوة إلى استخدامها؛ يقول تعالى "اقرأ باسم ربّكَ الذي خلق *خلقَ الإنسان من علق* اقرأ وربّك الأكرم *الذي علَّمَ بالقلم*علَّمَ الإنسان مالم يعلم".[العلق ١-٤]</span><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وكان النبي صلى الله عليه وسلم المربي والمعلم الأول، ربّى أصحابه بسلوكه وأقواله على القيم الإسلامية السامية، وهداهم على الصراط المستقيم، فنشروا الإسلام، وسيطروا على مناطق شاسعة، وبنوا حضارة عظيمة في فترة قياسية.</span><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وسار على خطى صحابته الكرام العلماء الصالحون ورثة الأنبياء، ومنهم شيخنا أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه، وقد عُرف بجهاده الشريف الذي جاهده لرفع راية الإسلام وإقامة مجتمع إسلامي حقيقي مستخدما فيه وسيلتي التربية والتعليم. وكانت مهمته الأساسية تجديد الدين وإحياء السنة النبوية الشريفة بالتعليم والتأليف والتربية على العمل وعلى الأخلاق السامية. وبفضل دعوة الشيخ الإصلاحية التي لقيت استجابة سريعة نشأت الطريقة المريدية منهجا للتربية والتزكية والخدمة.</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وفي إطار هذه المهمة الجليلة، خلّف الشيخ رضي الله تعالى عنه تراثا علميا ضخما من مؤلفات ومراكز علميةٍ كان مريدوه يشرفون عليها، كما أطلع كبار مريديه على نيته إقامةَ صرح علمي كبير في طوبى، أعدَّ له العدة، من جمع الكتب والمراجع وإعداد المعلمين والمربين، قبيل انتقاله إلى جوار ربه، سنة ١٣٤٦هـ (١٩٢٧م).</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وقد حرص خلفاء الشيخ رضوان الله تعالى عليهم وأبناؤه وكبار مريديه على النهوض بمهمة التربية والتعليم، فاهتموا ببناء المدارس لتحفيظ القرآن، وإنشاء مراكز لتربية المريدين. فانتشرت في طوبى وغيرها من قرى الطريقة المدارسُ والمجالسُ التعليميةُ، وظهرت فيها منذ الستينيات من القرن العشرين الميلادي معاهدُ إسلامية نظامية، أبرزها معاهد الشيخ أحمد امباكي غيدي فاطم ومعاهد الشيخ محمد المرتضى المعروفة باسم المعاهد الأزهرية. وفي هذه البيئة العلمية نشأ وترعرع الشيخ محمد المنتقى عالما مربيا ومحبا للعلم والعلماء.</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span dir="RTL">الشيخ محمد المنتقى عالما ومربيا</span></b><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6,0000pt; margin-top: 6,0000pt; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">عرف الشيخ محمد المنتقى، قبل أن يصل إلى سدة الخلافة، عالما مربيا محبا للعلم وداعيا إلى العناية بالتربية والتعليم. فقد كرّس جزءاً كبيراً من حياته لتحصيل العلم بالتعلُّم والاطلاع، وعانا في ذلك معاناة كبيرة، وفتح الله تعالى عليه، فحصل منه على حظ وافر.</span> <span dir="RTL"> يتحدث الشيخ بنفسه عن مسيرته الدراسية فقال: وبدأتُ دراسة القرآن في السنة الخامسة من عمري، ثم نقلني منها شيخي ووالدي الشيخ محمد البشير إلى "طوبى امبل"، قرية من مؤسساته، ثم نقلني منها إلى "جربيل" العاصمة الأقليمية، وأكملت دراساتي القرآنية على يد الشيخ مور امبي سيسي معلم القرآن الصالح الشهير.</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6,0000pt; margin-top: 6,0000pt; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">ثم عدت إلى قرية "طوبى امبُل" بإذن من الشيخ الوالد فبدأت دراسة العلوم الشرعية واللغة العربية على العلامة الإمام العادل الشهير الشيخ حبيب الله، وذلك في أواخر الأربعينيات وبداية الخمسينيات.</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6,0000pt; margin-top: 6,0000pt; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وفي عام 1953م دفعتني نزعة علمية إلى الطلب من الشيخ الوالد إذنه بالخروج من البلد إلى مورتانيا فأذن لي، فتعلمت في مورتانيا اللغة العربية، وحينما أتقنت علمي النحو والصرف عدت إلى السنغال، وتابعتُ دراساتي - بإذن من الشيخ الوالد - على العالم العلامة الصالح الشيخ محمد دم في "جربيل" رحمه الله تعالى</span><span dir="RTL">.</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6,0000pt; margin-top: 6,0000pt; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وبعد هذه الرحلة العلمية الثرية لم يشف غليل الشيخ من المعرفة، فعقد العزم على الرحيل مرة أخرى ولكن والده صرفه عن ذلك، وأرشده من جديد إلى العالم العلامة الشيخ حبيب الله امباكي، رحمه الله تعالى، وفي ذلك يقول : "وفي أواخر الخمسينيات شغفتني مرة أخرى تلك النزعة العلمية بصورة عجيبة، ولكن الشيخ الوالد نصح لي بالإقامة فقال لي: "إن الشيخ حبيب هذا عالم وهب له الله فهما متميزا عليك بالإقامة ومراجعة جميع ما درسته وتصحيحه وتكميله عنده"، ففعلت ذلك حتى درست عليه مختصر الشيخ خليل وعلم العروض</span><span dir="RTL">.</span><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">اشتغل الشيخ محمد المنتقى بالتربية والتعليم بعد مرحلة التحصيل، فأنشأ عددا من المعاهد للتربية والتعليم، منها معهد الشيخ أحمد الخديم لتحفيظ القرآن الكريم وللدراسات الإسلامية، في طوبى (١٩٩٦) ومعهد توغار، ومعهد طيب النفس. وفي هذه المعاهد تقيم غالبية التلاميذ ويعيشون على نفقة الشيخ وتحت رعايته الشاملة</span><span dir="RTL">.</span><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وأما محبة الشيخ محمد المنتقى للعلم والعلماء فهي معروفة للجميع، ويشهد لها سلوكُه مع العلماء من إكرام وبذل وإعانة، ومع العلم من قراءة ونشر. فالشيخ يُقرب العلماء ويُكرمهم، ويساعدهم ويتبنى أعمالهم.</span> </span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومنذ عدة سنوات يخصص الشيخ محمد المنتقى نهارا كاملا يلتقي فيه بالمشتغلين بالعلم لتكريمهم وتشجيعهم، فيُعد لهم ما لذَّ وطاب من الأطعمة والأشربة، ثم يعقد معهم جلسة يستمع إليهم قبل إلقاء خطاب تشجيعي إليهم.</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ولما وصل إلى الخلافة جعل التربية والتعليم في مقدمة أولوياته، وكان المشروع الأول الذي بادر بإقامته هو بناء صرح علمي كبير تنفيذا لرغبة جده مؤسس الطريقة المريدية.</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وكان هدف الخليفة الجديدة توطيد مكانة العلم والتعليم في مدينة طوبى؛ وذلك لرفعها إلى صفوف المدن الإسلامية المعروفة في العلم؛ كالمدينة المنورة والكوفة والبصرة. فمن ثَم، طمح إلى إيجاد برنامج تربوي متكامل مَبني على أسس التربية الإسلامية، وجامع لجميع المجالات العلمية الضرورية في الحياة الدينية والدنيوية للإنسان. والمشروع يهدف كذلك إلى تحقيق أحد أهم مشاريع الشيخ الخديم الذي كان يريد أن يبني في طوبى مركزا علميا يستقبل الدراسين من جميع أنحاء العالم.</span><span style="text-align: left;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: right;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span dir="RTL">مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين</span></b><b style="text-align: left;"><span dir="RTL"><o:p> </o:p></span></b></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 23,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLvoJtEwKY0Cqw0b6ApV2vGJmzH9ifbTd25tBzvoeXD7YpwXkKJeiofIp4dmFNW3OfBhtS4reI1m3WTIhlmC94JernvCYdK0Jmjgynj536eoIW3thRbp70GOdmrMVr23bgkfDXaDoOQBF8_dgtAJARaUa6-kP8_8Ho6lpmuTgkeI0S7cF5IuJr2XYYKnc/s1080/WhatsApp%20Image%202023-08-30%20%C3%A0%2021.49.25.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="608" data-original-width="1080" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLvoJtEwKY0Cqw0b6ApV2vGJmzH9ifbTd25tBzvoeXD7YpwXkKJeiofIp4dmFNW3OfBhtS4reI1m3WTIhlmC94JernvCYdK0Jmjgynj536eoIW3thRbp70GOdmrMVr23bgkfDXaDoOQBF8_dgtAJARaUa6-kP8_8Ho6lpmuTgkeI0S7cF5IuJr2XYYKnc/s320/WhatsApp%20Image%202023-08-30%20%C3%A0%2021.49.25.jpg" width="320" /></a></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وفي يوم 05<span dir="RTL"> من فبراير </span>2018<span dir="RTL">م أعلن الشيخ محمد المنتقى امباكي في خطاب رسمي، إلى العالم عامة وإلى المريدين خاصة مشروعَه الرائد في بناء مجمع ذي بُعدٍ عالمي للتربية والتعليم في مدينة طوبى. وطلب من دائرة " روض الرياحين " برئاسة المنسق العام الشيخ أحمد البدوي امباكي أن تضعَ وتصمم له محتوًى ومخططاتٍ.</span></div></span><p></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 22,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وفي هذا الخطاب وضع الشيخ الخطوط العريضة للمشرع من أهداف وغايات بعيدة، وبرزت فيه رؤيته البعيدة في التربية، ومن أبرز النقاط الواردة فيه:</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="16" style="line-height: 22,0000pt; margin-left: 29,3500pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18,0000pt; text-justify: inter-ideograph;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">· <!--[endif]--><span dir="RTL">أنه أقام المشروع من باب الخدمة، </span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">•</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">أنه طالما نذر إقامة مدرسة لصالح الأمة تكون امتدادا لتلك المدرسة التي ذكرها شيخنا الخديم، </span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">•</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">أنه لا يمكن إحياء تراث الشيخ إلا بالاعتماد على العلم، </span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">•</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">وأن العلم يمثل أولوية بين جميع مجالات الخدمة، </span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">•</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">وأن المشروع يشمل جميع مراحل الدراسة من البداية إلى القمة،</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">•</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">وأنه يكرس حياته وجميع إمكانياته لإنجاز هذا المشروع.</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">ويمكن أن نستنتج من ذلك الخطاب حرصَ الشيخ منتقى على خدمة شيخه الشيخ الخديم في مجال التربية والتعليم وفقا لطبيعة العصر، وبعدَ نظر ه وعلوَّ همته، حيث يرتفع سقفُ طموحاتِه إلى فترة ثلاثة قرون، ويرنو إلى المدن العلمية العريقة (المدينة المنورة، البصرة، الكوفة)، ونلمس فيه أخيراً تقديرَه للكفاءات الذاتية بإناطة المسؤولية على عاتق علماء الطريقة بقيادة روض الرياحين.</span><span dir="RTL"><o:p></o:p></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="line-height: 24,0000pt; margin-top: 6,0000pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: justify; text-indent: 11,3500pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span dir="RTL"><o:p> </o:p></span></b><span dir="RTL">ورؤية الشيخ محمد المنتقى</span><span dir="RTL"> </span><span dir="RTL">التربوية هذه، تنبثق من رؤية الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه المتمركزة على عبادة الله، وطلب العلم النافع، والعمل الصالح، والتحلي بالأدب المرضي وهي التي بُنيَتْ علي أساسها قوائمُ مدينة طوبى الرامية أن تكون مسكن التعلم والإرشاد للمؤمنين في جميع أرجاء العالم.</span> <span dir="RTL">وفي ذلك، يقول الشيخ الخديم في قصيدته " مطلب الفوزين " داعيا الله سبحانه وتعالى أن يحقق بغيته:</span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-left: 5,4000pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span dir="RTL"> واجعله دأبا مسكن التعلم</span></b><b><span dir="RTL"> </span></b><b><span dir="RTL">ومـوضع الفكرة والتــفهم</span></b></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-left: 5,4000pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL">وكان الشيخ المؤسس رضي الله تعالى، قد أعد العدة لإقامة صرح علمي يكون مقصد الطلاب من مخلف أرجاء المنطقة، فجاء هذا المشروع إسهاما في تحقيق رغبته.</span> </span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-left: 5,4000pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-left: 5,4000pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: large;"><span dir="RTL"><span style="font-family: Amiri;"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE86fRAbwz_VynEmmTvzh60c99o6O9zYe63sxvOwPzhMQqnYHgdeDjyyEx__dAMfAp8FS_SL-r7fdTQ0mIDU5tj-YIkys0dWVfEv2Dm3OR96wopzkOFWxoIuAwlpck4yGRgwufzzGPROqgJALH2Fe4WrT66tXEgVoWBSHybIeMjrRQnaKQs26uzk738bg/s1080/WhatsApp%20Image%202023-08-30%20%C3%A0%2021.49.24.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="608" data-original-width="1080" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE86fRAbwz_VynEmmTvzh60c99o6O9zYe63sxvOwPzhMQqnYHgdeDjyyEx__dAMfAp8FS_SL-r7fdTQ0mIDU5tj-YIkys0dWVfEv2Dm3OR96wopzkOFWxoIuAwlpck4yGRgwufzzGPROqgJALH2Fe4WrT66tXEgVoWBSHybIeMjrRQnaKQs26uzk738bg/s320/WhatsApp%20Image%202023-08-30%20%C3%A0%2021.49.24.jpg" width="320" /></a></span></span></div><span style="font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;">وفي الختام، نخلص إلى القول إن المشروع التربوي العملاق برؤيته البعيدة، ومكوناته المتعددة، وبرامجه المتنوعة يعكس في واقع الأمر علوَّ همة الشيخ الخليفة وبُعد رؤيته في ميدان التربية، ويتوج مسيرته المباركة في سبيل خدمة العلم والدين، ويجسد، في التحليل الأخير، مكانةَ التربية والتعليم في منهج الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه.</span></div></span><p></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="margin-left: 5,4000pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: large;"><span dir="RTL" style="font-family: 'Simplified Arabic'; font-size: 16,0000pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-spacerun: 'yes';"><span style="font-family: Simplified Arabic;"><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> د. سام بوسو عبد الرحمن </span><br /></span></span></span></p><p align="justify" class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span face="adwa-assalaf"><span style="font-size: large;"> </span></span></b></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-13347988113274088642023-07-29T00:38:00.008+01:002023-12-24T08:26:08.599+00:00يوميات بعثة الحج ... من طوبى المحروسة إلى الحرمين الشريفين <p style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Traditional Arabic", serif; font-size: 18pt;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRv2MxUDhwAIAxdZvxnUcnap9sGjUNN83Hrc3FPxs46m3byYuYBdib0yHmXfN6K0GWmwuK97sDcHXimGwtQRVGndOjEsW4dRhDI-iB0isUd6OvHcz5hNQ8ddnvAflcCmyvpnhzs5l-Uh86Rd-6kFUtpx6JYJJSJbpCBk96xWtCE8x8L6zijYowrYVdeOE/s4488/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9%201.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="3072" data-original-width="4488" height="219" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRv2MxUDhwAIAxdZvxnUcnap9sGjUNN83Hrc3FPxs46m3byYuYBdib0yHmXfN6K0GWmwuK97sDcHXimGwtQRVGndOjEsW4dRhDI-iB0isUd6OvHcz5hNQ8ddnvAflcCmyvpnhzs5l-Uh86Rd-6kFUtpx6JYJJSJbpCBk96xWtCE8x8L6zijYowrYVdeOE/s320/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9%201.jpg" width="320" /></a></div><p></p><p></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">الحمد لله الذي يوفّق من شاء من عباده بفضل وجوده وكرمه، والصلاة والسلام
على صاحب الروضة الشريفة سيدنا محمد، وعلى آله وصحبه وخديمه وأمته أجمعين.</div></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وبعد، فقد وفّقنا الله تعالى ومنّ علينا وكرَّمنا بحجّ بيته الحرام وزيارة نبيّه
المصطفى، </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله تعالى عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، في بعثةٍ ميمونةٍ اختارها سماحةُ الخليفة مولانا الشيخ محمد المنتقى، </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">حفظه الله تعالى وأيّده ونصره</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، فأردنا في هذه السطور سردَ أحداثِ هذه الرحلة المباركة سرداً موجزاً؛
تخليداً لذكرى هذه المنَّة العظيمة.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">أعضاء البعثة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">كانت هذه البعثةُ المباركةُ تتكون من هؤلاء الشيوخ: الأستاذ عافية أحمد
انيانغ، والإمام الحاج فاضل بوسو تيرنو، وصالح امباكي بن الشيخ محمد الفاضل شعيب،
ومصطفى امباكي حفيد الشيخ الخليفة، وشيخ فاطم امباكي ومام تيرنو امباكي ابنَي
الشيخ مصطفى البشير، وسميِّ الخليفة منتقى بن الشيخ محمد مصطفى فاضل، والدكتور سام
بوسو عبد الرحمن كاتب هذه السطور، والأستاذ النشيط مختار سيك قائد البعثة، وعبد
العزيز امبي. <b>ومن هؤلاء:</b> السيدات سخن خديجة امباي حرم الشيخ الخليفة، وسخن
مسلمة امباكي بنت الشيخ شعيب، وسخن مي امباكي بنت الخليفة، وسخن مام مريم امباكي
بنت الشيخ أست فاي، وسخن مام فاط بنت الشيخ أستُ فال، وقد تشرّف برفقة هذه البعثة
حجاجٌ آخرون.</span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الانطلاق<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">في مساء يوم الثلاثاء 2 من ذي الحجة 1444هـ، الموافق للعشرين من يونيو 2023م،
بعد صلاة العشاء، كان انطلاقنا من «دار المنن» مقر إقامة الشيخ الخليفة بمدينة «طوبى»
المحروسة، وفيه ودّعنا من رافقونا من الأهل والأقارب، الذين كانت مشاعر العطف تلوح
في وجوههم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وقبل الانطلاق إلى هذه الرحلة المباركة بيومين، استقبلنا سماحة الخليفة الشيخ
محمد المنتقى -</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">حفظه الله تعالى ورعاه</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">- في بيته، وغمرنا بعطفه ومحبته ومباركته، وقد ذكَّرنا أثناء الجلسة بمكانة
هذه العبادة في الإسلام، وباهتمام الشيخ الخديم </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى عنه</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> بها، ثم دعا
لنا طويلا بعد أن وصّانا بما وصانا به من إخلاص النية وقصد التقرب إلى الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وابتغاءِ مرضاته.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الرحلة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وصلنا إلى «مطار بليز جانج» حوال الساعة الحادية عشرة ليلا، وكان برفقتنا
الشيخ مام تيرنو بن الشيخ محمد المنتقى، فقمنا بإجراءات السفر، وأخذنا اللقاح الأخير
ضد الحمى الصفراء، ثم ركبنا الطائرة التي انطلقت بنا في الثالثة صباحا من يوم الأربعاء
</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-EG">ذي الحجة 1444هـ الموافق لـ22 يونيو 2023م، وحطت بنا، </span></span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">بحمد لله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، في مطار «جدة» في الواحدة ظهراً بالتوقيت المحلي، وبعد استراحة قصيرة أقلَّتنا
الأتوبيسات متجهةً نحو «مكة المكرمة»، ووصلنا إليها ليلا فرحين منبسطين رغم
شدة التعب والإرهاق، بعد رحلة دامت أكثر من اثنتي عشرة ساعة من «دكار» إلى «جدة»،
ومنها إلى «مكة المكرمة». <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وقد أحرمنا إحرامَ مفردين ونحن على متن الطائرة عند موازاة «الجحفة»، ميقات
أهل «مصر» و«المغرب» و«إفريقيا الغربية».<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الوصول إلى «مكة المكرمة» و«طواف القدوم»<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZ0kUSKCRKTgvCe8cuzLDUHxs528OSGMWuz4teXNhmte1e9tW6_8X9Q29TkYTrDkaK1OuDcG9ZPMmWVoj9ROGIK03plvtElOV2ijg8oUZY5a3B0-rW6eK5N3GboUJJwbvAGenHBktTL6RL-LBZiCpn2-rL0K9L2ZsprGhwdmzdmk3W4uWYN6bQdl2Zsy4/s390/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="292" data-original-width="390" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZ0kUSKCRKTgvCe8cuzLDUHxs528OSGMWuz4teXNhmte1e9tW6_8X9Q29TkYTrDkaK1OuDcG9ZPMmWVoj9ROGIK03plvtElOV2ijg8oUZY5a3B0-rW6eK5N3GboUJJwbvAGenHBktTL6RL-LBZiCpn2-rL0K9L2ZsprGhwdmzdmk3W4uWYN6bQdl2Zsy4/s320/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وفور وصولنا إلى «مكة» ونزولنا في «فندق الجامعة» بمنطقة «العتيبية» بالقرب
من «جامعة أم القرى للطالبات»، على بعد ثلاث كيلومترات من الكعبة المشرفة، وضعنا أمتعتنا
واسترحنا قليلا، ثم تهيأنا للتوجّه إلى الكعبة المشرفة التي طالما اشتقنا لرؤيتها!</div><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">فطفنا «طواف القدوم»، وصلّينا خلف «مقام إبراهيم». وسعينا بين «الصفا
والمروة» مبتهلين إلى الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، وهذا «السعي» هو ثاني أركان الحج بعد الإحرام.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وعند نهاية الشوط الأخير من سعينا ارتفع آذان الفجر، فصلينا صلاة الفجر
والصبح بالقرب من «المروة»، ومكثنا في مصلانا للذكر والدعاء إلى الإسفار، ثم عدنا
إلى الفندق شاكرين الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وفي صباح يوم الجمعة تهيأنا، أنا والشيخ عافية والإمام الحاج فاضل والشيخ
صالح؛ للتوجه إلى المسجد الحرام لأداء صلاة الجمعة، فوجدنا مع تبكيرنا أن المسجد
امتلأ بالمصلين، فكنا مضطرين للصلاة تحت أحد الجسور القريبة من المسجد، ثم رجعنا
تحت أشعة شمس لاذعة الى محطة الأتوبيسات، حيث استأجرنا سيارة تاكسي لتقلنا الى
الفندق. وأخذنا قسطا من الراحة لمدة يومين.<o:p></o:p></span></p>
<div style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الذهاب إلى «منى» في «يوم التروية»</span></b></div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وفي فجر يوم الاثنين الثامن من ذي الحجة، يوم التروية، ركبنا الباصات
متوجهين إلى «منى» على بعد حوالى سبع كيلومترات من «مكة»، ووصلنا إليها ضحوة، وكان
من حسن حظنا أن نزلنا في إحدى المخيمات الفاخرة القريبة من الجمرات. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">قضينا «يوم التروية» في «منى» وصلينا فيها الصلوات الخمس، وقصرنا الرباعية
منها دون جمع.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وقوف «عرفة» <o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh80WlHqMsxoe4P1fdqEFV1PkDza8UN5KsOn67MYNqZq1rORncaRI8IwMUj6XoGdw1NF22UMbyJIDIgjySrgyKe8qURTdFBBQ9mOmQ1Dq9pXVVtVWZw7BE_Rr1i89IPq6esAsrDejBVPupc8VXtx3CVeR-1JBIhqquyzHvXt5Aug7NALUh7QeUrlu76uTU/s474/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="283" data-original-width="474" height="191" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh80WlHqMsxoe4P1fdqEFV1PkDza8UN5KsOn67MYNqZq1rORncaRI8IwMUj6XoGdw1NF22UMbyJIDIgjySrgyKe8qURTdFBBQ9mOmQ1Dq9pXVVtVWZw7BE_Rr1i89IPq6esAsrDejBVPupc8VXtx3CVeR-1JBIhqquyzHvXt5Aug7NALUh7QeUrlu76uTU/s320/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وفي صباح اليوم التاسع، «يوم عرفة»، واصلنا الرحلة إلى «عرفة» وفيها قضينا
النهار وجزءا من الليل.</div><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">كانت الأجواء في «عرفة» مفعمةً بالروحانية، فقد نزلنا في خيمة واسعة،
وانهمك الحجاج بلباسهم البيض في عباداتهم وابتهلاتهم، وأذكارهم وتلاواتهم، إلى
دخول وقت الظهر، فصلينا الظهر والعصر قصراً وجمعاً، وباشر الشيخ صالح امباكي في
خيمتنا إمامة الصلاة وقراءة «دعاء يوم عرفة» بنظم شيخنا أحمد الخديم </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى عنه</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">. واستمر الحجاج في أعمال التقرب إلى الله والابتهال، إلى أن مالت الشمسُ
نحو الغروب، فخرجنا أنا والشيخ عافية، والشيخ صالح، والحاج محمد الفاضل برفقة الأخ
شريف حسن بوسو والسيد مختار سك إلى «جبل عرفة»، حيث مكثنا بُريهة للابتهال إلى
الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وقراءة بعض
القصائد الخديمية.<o:p></o:p></span></span></p>
<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large; font-weight: 700;"><br /></span></div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">النزول في «مزدلفة» والعودة إلى «منى» <o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOAn6TgxZS7k2U2S3QqAwhRCWGbDzFPKqcY4O50EdDE7fM27yVFCrZDl9w-_5sDIOjVfF8VyQ9787QZJQTMS4sYi-cD9U2E-5125Mntg311A8f4H0hlSjE8egiBYkn0WBxjCWPL_h-a2SScB-B-dYgDpC1RRjcjVEZwm-AriAoxVXhJrEClh2ebCByItk/s1280/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOAn6TgxZS7k2U2S3QqAwhRCWGbDzFPKqcY4O50EdDE7fM27yVFCrZDl9w-_5sDIOjVfF8VyQ9787QZJQTMS4sYi-cD9U2E-5125Mntg311A8f4H0hlSjE8egiBYkn0WBxjCWPL_h-a2SScB-B-dYgDpC1RRjcjVEZwm-AriAoxVXhJrEClh2ebCByItk/s320/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وبعد غروب الشمس قفلنا راجعين نحو «مزدلفةَ»، وكان مظهر الحجاج المضطجعين
على الأرض في جوف الليل في لباسهم البيض يبعث في الأذهان مشهد يوم القيامة! ونزلنا
فيها قدر ما صلَّينا وجمعنا الحصيات للجمرات.</div><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">ثم واصلنا السير نحو «منى» ووصلنا إليها <b>في الواحدة</b> صباح يوم العيد،
ولما نزلنا من الأتوبيس ضللنا الطريق، وظللنا نتوه إلى وقت صلاة الصبح، فصلينا ثم
انتظرنا في أحد الشوارع إلى الشروق، وذهبنا إلى «جمرة العقبة»، وبعد الرمي واصلنا
البحث عن المخيم إلى <b>الساعة التاسعة صباحا</b>، واهتدينا أخيرا إلى مخيمنا، وقد
أنهكنا طول المشي! <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وبعد الاستراحة تحلَّلنا واغتسلنا وحلقنا ولبسنا ثيابنا العادية.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">أيام التشريق<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وفي اليوم التالي، الحادي عشر من ذي الحجة، أول أيام التشريق، رمينا
الجمرات الثلاثة بعد الزوال، وقمنا بالأمر نفسه في اليوم الثاني، وهو يوم الجمعة،
وتوجهنا إلى «مكة» قبل غروب الشمس من يوم الجمعة متعجلين في يومين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وأتذكر موقف الشيخ عافية في إصراره على أن يكون رمي الجمرات بعد الزوال،
وقد كانت الوكالة تريد منا الرمي في الصباح لنتمكن من مغادرة «منى» بعد الظهر،
ولكي نلحق بالباصات التي تنطلق إلى «مكة» في الثالثة، وقد دار نقاش طويل حول
المسألة، وأخيرا قررنا نحن انتظار الزوال على خلاف جل الحجاج في مخيمنا!<o:p></o:p></span></p>
<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large; font-weight: 700;"><br /></span></div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الرجوع إلى «مكة المكرمة» و«طواف الإفاضة»<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">ولما وصلنا «مكة»، خلدنا للراحة إلى الساعة الثانية صباحا، ثم توجهنا إلى
الكعبة لأداء الركن الرابع من أركان الحج، وهو طواف الإفاضة؛ فصلينا الصبح في «المسجد
الحرام»، وطفنا بالبيت المشرف سبعة أشواط، مبتهلين ومنشدين لبعض القصائد الخديمة
بقيادة المنشد الشيخ صالح امباكي ... <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وبعد إتمام الأشواط صلينا خلف «المقام»، وتبركنا بـ«ماء زمزم»، وخرجنا
شاكرين الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">سبحانه وتعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وتجولنا قليلا في الحرم وتناولنا فيه الفطور تحت «برج الساعة»، واشترينا
فيها بعض الأشياء لتخليد ذكرى هذه اللحظات المباركة، كما التقطنا بعض الصور في
الحرم، ثم رجعنا إلى الفندق وقد نال منا الجهد، وبدأنا نستريح لعدة أيام قبل أداء
سنة العمرة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">أداء سنة العمرة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIQ8Mp-xst7b8MKiaIFFFiXCYFgdS-7pwmGNCCNxt5RK-rnmh3ac2w3drdHzInenrZwaf-LOuYX1LjODT3__HsS1TdGpi1dmMeDS6ETUJ0NBm7bFbwhI6NX0PfaHHG-a1xt-b0IynrZj9shN4BkLsqmHp1Fk0OwKIKrSpapohAnUoNkuhkhhDgpM_2A1Y/s270/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D8%B4%D8%A9.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="235" height="270" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIQ8Mp-xst7b8MKiaIFFFiXCYFgdS-7pwmGNCCNxt5RK-rnmh3ac2w3drdHzInenrZwaf-LOuYX1LjODT3__HsS1TdGpi1dmMeDS6ETUJ0NBm7bFbwhI6NX0PfaHHG-a1xt-b0IynrZj9shN4BkLsqmHp1Fk0OwKIKrSpapohAnUoNkuhkhhDgpM_2A1Y/s1600/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D8%B4%D8%A9.jpg" width="235" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وفي مساء يوم الخميس الثامن عشر من ذي الحجة، توجَّهنا إلى «مسجد أم
المؤمنين سيدتنا عائشة» <span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى
عنها</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، للإحرام من جديد؛ لأداء سنة العمرة، ثم توجهنا إلى
الحرم وصلَّينا في ساحته المباركة صلاةَ العشاء، وشرعنا في الطواف، وبعد إتمام الأشواط
السبعة، صلينا ركعتين خلف «المقام» وتبركنا من «ماء زمزم»، وشربنا قهوة أعدتها
إحدى المرافقات، سخن مام فاط امباكي؛ تبركا بـ«يوم الذكر» المنظم في «طوبى» بإذن
من الشيخ محمد المنتقى، ثم سعينا بين «الصفا» و«المروة»، وتحللنا، وجلسنا في ساحة
المسجد للاستراحة.</span></div></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وأثناء الجلسة نظّمنا حلقة ذكر وإنشاد، ثم توجهنا إلى «محطة جرول»، وركبنا
حافلتنا راجعين إلى الفندق في الساعة الثانية صباحا تقريبا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQoMphkLEXtgRE5zUvAr1Km7cnUSYG3IVSY8clSl6Nd5zip1ysU1B-36Rf4a75aZEembShg3oX3_gmrlPDpSJ6iBWYHVCx_164AzOmGF7meL1fJjYOBPJr-qU8bzXc3gsQX78qCzziOTbleMvZUPsi3WzQgt9OT84TBwKJqRvYVpmJzf5VQW927LGX4GA/s474/%D8%AC%D8%A8%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%88%D8%B1.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="366" data-original-width="474" height="247" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQoMphkLEXtgRE5zUvAr1Km7cnUSYG3IVSY8clSl6Nd5zip1ysU1B-36Rf4a75aZEembShg3oX3_gmrlPDpSJ6iBWYHVCx_164AzOmGF7meL1fJjYOBPJr-qU8bzXc3gsQX78qCzziOTbleMvZUPsi3WzQgt9OT84TBwKJqRvYVpmJzf5VQW927LGX4GA/s320/%D8%AC%D8%A8%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%88%D8%B1.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وبعد يومين، أي في يوم السبت بعد صلاة العصر، زرنا «جبل النور» حيث يوجد «غار
حراء»، وهو المكان الذي كان سيدنا محمد <span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله
تعالى عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> يختلي فيه لعبادة ربه، وفيه
نزل عليه الوحي لأول مرة. وهو جبل شاهق، وقد نجح بعضنا -وأنا منهم- في تسلق الجبل
والوصول إلى قمته، والحمد لله رب العالمين!</span></div></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">كنتُ أتردَّدُ في الصعود، ثم رأيت عجائز، وشيوخاً بيضا لِحاهم، وأطفالاً
صغاراً، يتسلَّقون بحماسة نحو القمة، فلُمتُ نفسي، وعزمتُ على الصعود.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وأثناء الصعود كنت أتخيَّلُ كيف كان سيدنا محمد </span><span lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: "Segoe UI Symbol"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: "Segoe UI Symbol";">-صلى الله عليه وسلم-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> حريصا على الابتعاد
عما كان عليه كفار «مكة» من عبادة الأوثان، وحريصا على الخلو مع ربه </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وسط مجتمع
جاهلي متوغل في الجاهلية!<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وفي طريق العودة توقَّفنا لدى «مقبرة المعلاة»، حيث دُفِنت سيدتنا خديجة </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى عنها</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وفي هذه المقبرة يوجد قبر والدنا العلامة الزاهد، الشيخ حسن بوسو بن الشيخ
امباكي بوسو، الذي توفي في مكة سنة 1976م في موسم الحج. وقد حقق الله تعالى أمنيته
في مجاورة سيدنا محمد </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله تعالى
عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، وكان عبَّر عن هذه الأمنية في بيتين من الشعر رحمه
الله تعالى رحمة واسعة، وهما:<o:p></o:p></span></span></p>
<div dir="rtl" style="text-align: center;">
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; text-align: justify; width: 100%;">
<tbody><tr style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 185.6pt;" valign="top" width="223">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">جنَابَ القرْمِ أَخدمُه إذا ما</span></b><b><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></b></span></p>
</td>
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 27.15pt;" valign="top" width="33">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></b></p>
</td>
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 179.05pt;" valign="top" width="216">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">مواجهةُ الحبيبِ هنا تَفوتُ</span></b><b><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></b></span></p>
</td>
</tr>
<tr style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 185.6pt;" valign="top" width="223">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وأرجو الله في ذا السَّعْيِ حوْزِي</span></b><b><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></b></span></p>
</td>
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 27.15pt;" valign="top" width="33">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></b></p>
</td>
<td style="height: 34pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm 5.4pt; width: 179.05pt;" valign="top" width="216">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">مُجَاورةَ الشفيعِ إذا أموتُ</span></b><b><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></b></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table><span style="font-family: Amiri; font-size: large; text-align: right;"><div style="text-align: justify;"><span> </span><span>وأثناء إقامتنا في مكة بعد الحج، زارنا إخوة أفاضل زيارة تفقدية، منهم
معالي الدكتور خادم سيلا نائب المفوض العام، وسعادة القنصل العام بجدة السيد
شيخنا امباكي بن الشيخ محمد الأمين، والأخ العزيز القاضي محمد المرتضى بوسو أحد
مسؤولي المفوضية، والمفوض العام الدكتور أبو بكر سار.</span></div></span></div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span><span>وكان لقائد بعثتنا السيد مختار سك وزميله شريف حسن بوسو دور كبير في خدمة
الحجاج ومعاونتهم في قضاء حوائجهم بنشاط وأريحية.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وقد ساد غرفتَنا طيلة مكثنا في «مكة» جو مفعم بالمتعة والإفادة بين نقاشات
علمية وروايات جميلة وطرائف مليحة وأحاديث مفيدة ومراجعات فقهية ... وكانت الغرفة تضم
كلا من الشيخ صالح والشيخ عافية والحاج فاضل والشيخ مصطفى ومني.</span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">الرحلة إلى المدينة المنورة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsQoP429nfxRJprJQPFmFxc4oWnqbF-5CzDYARJdVJms4611YHl1LVzACeb1yGtLFZZ7Fek3PSj6HN1LLaiXGHgYgJ4eKdRdorqLeigd6XT4xq1PjXM4nhX6W6PKkB6a63N2TBiMHdqR0n65wwhuPidfdlMQuhm07-WYMAXoa46Us9dHyPgnJT2MSyIOM/s454/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%841.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="306" data-original-width="454" height="216" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsQoP429nfxRJprJQPFmFxc4oWnqbF-5CzDYARJdVJms4611YHl1LVzACeb1yGtLFZZ7Fek3PSj6HN1LLaiXGHgYgJ4eKdRdorqLeigd6XT4xq1PjXM4nhX6W6PKkB6a63N2TBiMHdqR0n65wwhuPidfdlMQuhm07-WYMAXoa46Us9dHyPgnJT2MSyIOM/s320/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%841.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">وفي ظهر يوم الخميس 25 من ذي الحجة 1444هـ (17 يوليو <span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2023</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">م)، غادرنا «مكة المكرمة» في الحافلات متوجهين إلى
المدينة المنورة لزيارة سيد الخلق نبينا محمد </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، كانت حرارةُ
الشمس اللاذعة تعيد إليَّ ذكرياتِ هجرة المصطفى </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وما قاسه هو وصحابته
لرفع كلمة «لا إله إلا الله» ونشر رسالته، بعد أن سامه قريش ألوانا من الأذى وحارب
دعوته بكل قسوة.</span></div></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">كان كثيرٌ منا يشكو من مشقة الرحلة ونحن داخل حافلات مكيفة الهواء، فكيف
بمن قطع هذه المسافة على ظهر جمل وحيدا مع صديقه الوفي </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى عنه</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">؟!<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وصلنا إلى «المدينة المنورة» بعد ست ساعات من السفر، ونزلنا في «فندق
البراق» الذهبي القريب من الحرم النبوي الشريف، وبعد تناول العشاء وسط زحمة شديدة
استعددنا لزيارة الروضة الشريفة والصلاة في المسجد النبوي الذي قال عنه عليه
السلام «صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي هَذَا، أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِيمَا
سِوَاهُ، إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ».<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">دخلنا الحرم وتوجهنا إلى الروضة الشريفة، وسلمنا على صاحبها </span><span lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: "Segoe UI Symbol"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: "Segoe UI Symbol";">-صلى الله عليه وسلم-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وعلى صاحبيه أبي بكر وعمر </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">-رضي الله
عنهما-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، ثم دخلنا المسجد وصلينا المغرب والعشاء، ثم جلسنا
لقراءة القرآن والقصائد الخديمية والذكر والدعاء إلى وقت صلاة الصبح، فصلينا فيها
وعدنا إلى الفندق.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">هكذا قضينا في «المدينة المنورة» بجوار «المسجد النبوي» أربعة أيام زرنا خلالها
«بقيع الغرقد»، مقابر العديد من صحابة الرسول </span><span face=""Segoe UI Symbol",sans-serif" lang="AR-EG" style="mso-bidi-font-family: "Segoe UI Symbol"; mso-bidi-language: AR-EG;">♀</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وأهل بيته الشرفاء </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله تعالى
عنهم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">، و«مسجد قباء» الواقع في جنوب «المدينة»، وهو مسجد له
فضل عظيم؛ لأنه أول مسجد بني في الإسلام، وقد ثبت عن النبي </span><span face=""Segoe UI Symbol",sans-serif" lang="AR-EG" style="mso-bidi-font-family: "Segoe UI Symbol"; mso-bidi-language: AR-EG;">♀</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">: «أنه كان يزور قباء كل سبت، راكبًا وماشيًا»، وأنه </span><span lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: "Segoe UI Symbol"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: "Segoe UI Symbol";">-صلى الله عليه وسلم-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> قال: «من تطهر في بيته، ثم أتى مسجد قباء، فصلى فيه ركعتين كان كعمرة». وبحمد
الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> صلينا فيه
ركعات، راجين من الله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> أن يتقبلها منا! <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وبالقرب من محل إقامتنا يوجد «مسجد الغمامة»، وهو مسجد بناه سيدنا عمر بن
عبد العزيز -</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله عنه-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> في
الموضع الذي صلى فيه النبي </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله تعالى
عليه وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> آخر صلاة عيد في حياته، وما زال يصلَّى فيه الصلوات
الخمس غلى الرغم من قربه الشديد للمسجد النبوي..... وسبب التسمية -كما روي- أن
النبي </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">صلى الله تعالى وسلم</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> كان يصلي في هذا المكان صلاة الاستسقاء فظللته غمامة أثناء الصلاة!<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وأثناء وجودنا في «المدينة» زارنا الأخ الفاضل السيد الإمام غاي والشيخ القاضي
محمد يحظيه بن الحسن، ودار بيننا حديث شائق وذكريات جميلة حول العلاقة الروحية
التي جمعت بين الشيخ الخديم -</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">رضي الله عنه-</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> وجده أحمدو بن الحسن أول من أخذ الورد المأخوذ من
المريدين.</span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">كما التقينا في «المدينة» برجال نشطاء في خدمة الحجاج منهم الأخ العزيز سرين
امباكي لوح محمد.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">التأهب لمغادرة «المدينة المنورة»<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وبقلوب مفعمة بمشاعر متباينة ما بين فرحة غامرة لزيارة المسجد النبوي والروضة
الشريفة وحزن عميق لمفارقة هذه البقعة الطاهرة، رتبنا حقائبنا في مساء يوم الاثنين
27 من ذي الحجة 1444هـ/ 17 من يوليو 2023م؛ للتوجه إلى «جدة»، وكنا نتوجس خيفة من
طول هذه الرحلة التي قد تدوم ست ساعات من «المدينة» إلى «جدة» بالسيارة، وتسع ساعات
من «جدة» إلى «مطار بليز جانج» بالطائرة، وحوالي ساعتين من المطار إلى «طوبى».<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">ولكن بفضل الله تعالى تطوَّع أحد المريدين بواسطة الشيخ صالح امباكي بشراء
تذاكر لبعضنا ليسافروا عبر القطار السريع الذي يقطع المسافة بين «المدينة المنورة»
و«جدة» في ساعتين، وقد هوَّن ذلك عناء هذه الرحلة بشكل كبير.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">وصلنا إلى «مطار الملك عبد العزيز الدولي» بـ«جدة»، ونزلنا من القطار
السريع ثم استأجرنا سيارة تاكسي لتقلنا إلى صالة الححاج، وانتظرنا فيها حوالي ثلاث
ساعات، ثم صلينا فيها صلاة الصبح قبل الشروع في إجراءات ركوب الطائرة، وقد انطلقت
بنا في الساعة الثامنة والنصف صباحا، متوجهة إلى «مطار بليز جانج»، وحطت بنا في
الساعة الثانية بعد ظهر يوم الثلاثاء التاسع والعشرين من ذي الحجة 1444هـ الموافق للثامن
عشر من يوليو 2023م.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"><a href="https://youtu.be/2O5cwUKw6VY" target="_blank">من المطار إلى الشيخ الخليفة</a><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وبعد استلام الأمتعة والخروج من المطار، وجدنا في استقبالنا الشيخ مام
تيرنو امباكي ابن الشيخ محمد المنتقى، وقد ازدادت سعادتنا لمَّا علمنا بأن سماحة
الخليفة شرَّفنا بإرسال سيارته الخاصة؛ لتقلنا من المطار إلى منزله بـ«دار التنزيل»
مباشرة، ووصلنا إليه في السابعة السابعة مساء. ووجدنا أن الشيخ </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">حفظه الله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> كان يعدّ لنا مأدبة لضيافتنا وإظهار سعادته وشكره لله </span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تعالى</span><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"> بعودتنا سالمين
غانمين!<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">ولا يمكن لأحد أن يتصور ما كنا نشعر به من غبطة وسعادة في هذه اللحظات ونحن
ننتظر رؤية طلعة الشيخ البهية، والتبرك بكرمه، وملاقاة الأهل والأصدقاء!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">وبعد تناول ما لذ وطاب من الأطعمة والأشربة، استقبلنا الشيخ الخليفة بالوجه
الطلق الباسم الذي كان بلسماً شافيا لكل ما عانيناه من وعثاء السفر، فسلّمنا
عليه، وقدمنا إلى حضرته هدايا رمزية اقتنيناها من الأماكن المقدسة. </span><span>وكانت هذه الجلسة الطيبة مسك ختام لرحلة مباركة لن ننساها مدى الحياة!</span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;">تقبل الله منا ومن شيخنا محمد المنتقى وأبقاه ذخرا للإسلام والمسلمين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: Amiri; font-size: large; mso-bidi-language: AR-EG;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><u>د. سام بوسو عبد الرحمن <o:p></o:p></u></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><span lang="AR-EG"> <u> طوبى غرة
شهر محرم 1445هـ/ الموافق لـ </u></span></b><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><b><u><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19</span></u></b><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><b><u><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> يوليو </span></u></b><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><b><u><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2023</span></u></b><b><u><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">م.</span></u></b></span><b><u><span dir="LTR" style="font-family: "Traditional Arabic",serif; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></u></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b><u><span lang="AR-EG" style="mso-bidi-language: AR-EG;">تحميل بصيغة pdf</span></u></b></span></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-39815815212959525002023-05-20T07:59:00.016+01:002023-05-28T13:48:49.140+01:00نظرة تحليلية على الخطاب الجامع لسماحة الخليفة العام للطريقة المريدية مولانا الشيخ محمد المنتقى امباكي بمناسبة عيد الفطر المبارك 1444هـ<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLVDtsUIDNfUp16Q_2bKbDTYoC136IEPBW4YfcHQZe7v2pq_d1mPbtUANxRoHCalZ_77wnFXXiMCNEv35ilc6IGYcJu_WY0pHLDBSSBV-tQP25JoyZ8-Y1JuFjKUDlG7xrgZ8IdjRAXPswnyNJdb1eQHs_jPCgtDRjq1FxtQSxq4dyGvsY-6Pc1mHz/s270/S%20mountakha.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="226" height="270" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLVDtsUIDNfUp16Q_2bKbDTYoC136IEPBW4YfcHQZe7v2pq_d1mPbtUANxRoHCalZ_77wnFXXiMCNEv35ilc6IGYcJu_WY0pHLDBSSBV-tQP25JoyZ8-Y1JuFjKUDlG7xrgZ8IdjRAXPswnyNJdb1eQHs_jPCgtDRjq1FxtQSxq4dyGvsY-6Pc1mHz/s1600/S%20mountakha.jpeg" width="226" /></a></div><span style="text-align: justify;"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span>بمناسبة
عيد الفطر ألقى شيخنا محمدٌ المنتقى امباكي الخليفةُ العام للطريقة المريدية
خطاباً جامعاً ووجيزاً (15 دقيقة)، ومليئا بمعانٍ سامية لا تحصى، وفوائد جليلة لا
تعد ولا تستقصى. وهو خطاب يفتح آفاقاً واسعةً أمام وحدةِ المسلمين في هذا البلد،
ويضعُ أسساً متينةً لترسيخ السلام والوئام فيه، وهو خطابٌ منهجي يُحدد الأسسَ
والمبادئ، ويبين الشروط، ويضع النقاط فوق الحروف، خطاب متسمٌ بالصراحةِ والصدقِ،
ولكنَّه مفعمٌ بروح الأخُوَّة، ومشاعرِ العطف على المسلمين، والحرصِ على مستقبل
هذا البلد وتماسكِ مجتمعِه. ويتضمَّنُ توجيهاتٍ، ووقفةً مهمةً حول العلاقات بين
المسلمين في البلاد ودعوةً إلى الوحدة باعتبارها شرطا لتحقيق السلام.</span></span></div></span><p></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 34.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 34pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><b><span lang="FR" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">التوجيهات<o:p></o:p></span></b></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">في
مستهلّ الخطاب بعد عبارات الشكر الموجهة إلى إخوته ومريديه وإلى سائر المسلمين
جدَّد الشيخُ الخليفةُ </span><span lang="AR-SA">-حفظه الله تعالى ورعاه- </span><span lang="AR-SA">توجيهاتِه
وإرشاداتِه التي ما زال يُردِّدها في كل مناسبة، وتتمثل في: <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 1.0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 1cm 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo3; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="AR-SA" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">أ-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الأخذ بتعاليم
الإسلام والتمسك بها قدر المستطاع؛ </span><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 21.25pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 21.25pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo3; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="AR-SA" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">ب-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><span lang="AR-SA">الالتزام بما
تقتضيه «الإرادة الصادقة» من واجبات وحقوق؛ </span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA" style="color: red;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ج-</span><span lang="AR-SA"> التخلق بمكارم
الأخلاق في معاملاتنا، وتجنب الأخلاق السيئة.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>يقول في مستهل الخطاب: «</span><b><span lang="AR-SA">فلن نطيل الكلام؛ لأنّ ما أقوله يكون تكرارا لما سبق أنْ
قلتُه: وهو أن نجتهد أكثر في مراعاة تعاليم ديننا وفي العناية بها، ونجتهد أيضا في
مراعاة مقتضى «إرادتنا» وفي تحسينها، وأن نجتهد كذلك في علاقاتنا فيما بيننا، وفي
التحلي بمكارم الأخلاق في معاملاتنا، وهي الأخلاق الحميدة الجميلة، وأن نحرص على
مكافحة أضداد هذه الأخلاق الحميدة الموجودة فينا، ونضاعف جهودنا في تطبيق هذه
الأخلاق في تعاملنا، من حيث الاحترامُ المتبادلُ، ونيةُ الخير، والتضامنُ؛ ابتغاء
لمرضاة الله تعالى».<i><o:p></o:p></i></span></b></span></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 34.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 34pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><b><span lang="FR" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">وقفة
حول العلاقة بين زعماء الإسلام و«الطريقة المريدية»<o:p></o:p></span></b></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">وقف
الشيخُ الخليفة </span><span lang="AR-SA">-حفظه الله تعالى ورعاه- </span><span lang="AR-SA">في خطابه وقفةً
مهمة وفريدةً من نوعها حولَ الأخوةِ الإسلاميةِ بين مسلمي البلد، وقفةً وضَّح فيها
الأساسَ الذي تنبني عليها علاقاتٌ سليمةٌ من شأنها أن تُفضيَ إلى الوحدةِ وإلى
السلام وهو: الاعترافُ بـ«الآخَر» والتقديرُ لمكانته.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">فقد
شكر سماحةُ الخليفة </span><span lang="AR-SA">-حفظه الله ورعاه- </span><span lang="AR-SA">المسلمينَ الذين
هم إخوةٌ في الدين وفي النسب، وجيرانٌ في الوطن، وعلى رأسهم القيادات الدينية،
شكرهم على جهودهم في مهمة خدمة الإسلام، وهي مهمة مشتركة. ثم نوَّه بالمجبة
الصادقة التي يكنها عمومهم لجناب مولانا شيخنا أحمدَ الخديم </span><span lang="AR-SA">رضي الله تعالى عنه</span><span lang="AR-SA">، وما
ينمِّه ذلك من موقف تقديرٍ لمكانة الشيخ الخديم ودوره </span><span lang="AR-SA"><span>رضي الله تعالى عنه</span> مع
إعطاء جنابِه حقَّه. يقول </span><span lang="AR-SA">-حفظه الله تعالى-</span><span lang="AR-SA">: «</span><b><span lang="AR-SA">إنّ لدينا معرفةً واضحةً بشيءٍ يهمُّنا كثيراً وهو موقف
إخواننا المسلمين الذين يعيشون معنا في هذا البلد تجاه الشيخ الخديم </span></b><b><span lang="AR-SA">-رضي الله تعالى عنه-</span></b><b><span lang="AR-SA">، الذي نضعه نحن نصبَ أعيننا؛ فعندنا علمُ اليقين بأنهم يُوفونه حقه، ومن
أعطاك حقك فقد برئت ذمّتُه نحوك!».</span></b><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>وهذا المبدأ المتمثل في الاعتراف والتقدير
المتبادل أساس وشرط لا يمكن بناء علاقة متينة وسليمة بدونه. <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">وبيَّن
سماحة الخليفة </span><span lang="AR-SA">-حفظه
الله تعالى ورعاه-</span><span lang="AR-SA"> أيضا أنّ لهذا الاعتراف ما يبرِّرُه من سلوك الشيخ
الخديم نفسه </span><span>رضي الله تعالى عنه</span><span lang="AR-SA">، وفقاً
لقاعدة "الجزاء من جنس العمل؛ فاسمه الحقيقي هو «العبد الخديم»؛ فهو إذاً عبد
الله -تعالى- وخديم رسوله </span><span lang="AR-SA">-صلى الله تعالى عليه وسلم-</span><span lang="AR-SA">،
ولم يزل يدور في فلكي «العبودية» لله و«الخدمة» لرسوله </span><span face=""Segoe UI Symbol", sans-serif" lang="AR-SA">صلى الله تعالى عليه وسلم</span><span lang="AR-SA">. يقول: « </span><b><span lang="AR-SA">هذا، وكان الشيخ، ولله الحمد والشكر، قد هيَّأ لنا كلَّ شيء، فاسمُه
الحقيقي «العبد الخديم»، عبدٌ لله وخديمٌ لرسوله </span></b><b><span lang="AR-SA">-صلى الله تعالى عليه وسلم-</span></b><b><span lang="AR-SA">، فهو لا يكون سوى «عبد الله»؛ وأما علاقته بالرسول </span></b><b><span lang="AR-SA">-صلى الله تعالى عليه وسلم-</span></b><b><span lang="AR-SA">، فهو «خديم له» بإذن من ربه، فهو لم يفارق قط هذه
المنزلة بين عبادة الله تعالى وخدمة رسوله </span></b><span>صلى الله تعالى عليه وسلم</span><span lang="AR-SA">».</span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">ولكن
الخليفة </span><span lang="AR-SA">-حفظه
الله تعالى وأعلا مجده-</span><span lang="AR-SA">، من ناحية أخرى، ذكر وأكَّد الموقفَ
المطلوب من المريدين، استجابةً لذلك الموقف الإيجابي من إخوانهم، وهو الاقتداءُ
بمولانا الشيخ الخديم </span><span lang="AR-SA">-رضي الله تعالى عنه- </span><span lang="AR-SA">في
لزوم العبادة لله تعالى وخدمة المسلمين، وتحسين علاقاتهم معهم، فقال <b>: «</b></span><b><span lang="AR-SA">وإذا كان إخوتنا الذين تجمعنا بهم روابط النسب والدين
والوطن يعرفون الشيخ الخديم [</span></b><span>رضي الله تعالى عنه</span><b><span lang="AR-SA">] ويعطونه حقَّه قدر َاستطاعتهم<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>-ولا نشك فيه- فجزاء ذلك أن نقوم نحنُ بواجبنا، فنتمسك بعبادة الله تعالى
كما يريدها منا، ويريدها الشيخ لنا، ونلتزم التزاما تامًّا بخدمته في الإسلام،
وذلك بخدمته في المسلمين، وهكذا تكون استجابتُنا لإخوتنا المسلمين، وخاصة لزعماء
الإسلام الذين يشاطروننا المهمة»</span></b><span lang="AR-SA">. <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 34.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 34pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><b><span lang="FR" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">الدعوة
إلى السلام وبيان شروطه<o:p></o:p></span></b></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">وقف الشيخ الخليفةُ </span><span lang="AR-SA">-حفظه الله
تعالى ورعاه- </span><span lang="AR-SA">في خطابه على نقطة مهمة، وهي دعوة زعماء الإسلام إلى
السعي لترسيخ السلام ليس في السنغال فحسب، بل في العالم كله، مع بيان شروطه التي منها:<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 21.25pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 21.25pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo1; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="FR-SN" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الصدق في التَدَيُّنِ والتوجه إلى الله تعالى، وهو أساسُ أي تعاملٍ سليمِ
بين المسلمين؛<o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 21.25pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 21.25pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo1; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="FR-SN" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">وحدةُ الصف، ويقوم على وحدة الأهداف وتوحيد الجهود؛<o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 21.25pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 21.25pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo1; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="FR-SN" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">التفاهم، ويتطلب التعارفَ والتواصلَ والتشاور؛<o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0cm; margin-right: 21.25pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 21.25pt 0cm 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo1; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: x-large;"><span lang="FR-SN" style="color: red;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variant: normal; font-variation-settings: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">إخلاص النية في طلب مرضاة الله تعالى. <o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">فإذا تحققت هذه الشروطُ يتحقق «السلام» الذي يَنشُده
العالمُ ولا يعرف كيف ولا أين يجده. يقول في الخطاب: «<b>فلنضاعف الجهود في مهمتنا
المشترَكة، وليكن همُّنا أن يكون إسلامُنا صادقا فينا، فإذا كنَّا صادقين في
إسلامنا، وكنَّا متحدين ومتفاهمين، سيحِل السلام الذي ننشده لا في البلاد فحسب، بل
في العالم كله!».</b><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA">فإن اجتهد الزعماء الذين قدَّمهم اللهُ </span><span lang="AR-SA">-تعالى- </span><span lang="AR-SA">وجعلهم قادة
دينيين، وكان الإسلام صادقا فيهم واتحدوا وكانوا مسلمين حقيقيين، وطالبين لمرضاة
الله؛ فإن ما يبحث عنه العالم ولا يستطيع أن يجده -وهو «السلام»- سيكون متحققا كما
نريده.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">وهذه النظرةُ من مولانا الشيخ محمد المنتقى تَنِمُّ عن
رؤيته البعيدة التي تتجاوز حدود البلد لترنو إلى آفاق رحبة تشمل العالم بأسره،
وذلك باعتباره شيخا للمسلمين ومجددا لطريق القوم!<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">إنَّ هذه الدعوةَ إلى «السلام» ليست وليدةَ اللحظة، فهي
دعوةٌ أصيلةٌ وصادقةٌ،<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>تمتدُّ جذورُها إلى
الشيخ الخديم </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">-رضي الله تعالى عنه- </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">صاحب المنهج السلمي</span><a href="file:///C:/Users/DELL/Downloads/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D8%A9%20%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%8A%D8%A9%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A9%20%D9%88%D9%88%D8%B1%D8%AF.doc#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="AR-SA"><span dir="LTR" style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="FR-SN">[1]</span></span><span style="font-size: x-large;"><!--[endif]--></span></span></span></span></a><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">، فقد قدَّمَ نموذجاً في الدعوة السلمية والجهاد السلمي،
ويمكن للعالم أن يستلهم هذا النموذج:<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>واجه
الشيخ أحمد الخديم </span><span style="font-size: xx-large;">رضي الله تعالى عنه </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">في حقيقة الأمر
عدواً قوياً لدوداً سامَهُ ما لا يوصف من أنواع الظلم والتعذيب، ولكنه تحمَّل وصبر
لوجه الله </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">-تعالى- </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">مُصمِّماً على
إنجاز مهمته، وبعون الله </span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">-تعالى-</span><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">، نجح في رفع راية الإسلام خفاقةً في هذه المنطقة، وهذا
هو فحوى قول الشيخ محمد المنتقى «<b>وإذا صدر منا هذا الكلامُ يمكن أنْ يصدقه
الجميع نظراً لمواقف الشيخ الخديم [</b></span><span style="font-size: xx-large;">رضي الله تعالى عنه</span><b style="font-size: xx-large;"><span lang="AR-SA">] في نشر السلام؛ فمن تأمَّل في أمره ورأى العدو القوي الذي واجهه حين ظهر،
وعامله لعدة سنوات أشد أنواع المعاملة قساوةً وألماً، فتحمل وصبر لوجه الله تعالى،
ولم ير سواه، وخدَم الإسلام خدمتَه الجليلة، حتى وصل إلى ما وصل إليه، ولم تُرق
قطرة دم، فمن نظر في هذا الأمر يوافقنا إذا دعونا إلى سلام</span></b><span lang="AR-SA" style="font-size: xx-large;">».<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><span lang="AR-SA"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ويختتم مولانا
الشيخ الخليفة </span><span lang="AR-SA">-حفظه
الله تعالى ورعاه-</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA">خطابه بتمثيل
جميل يُظهر حرصه على توثيق روابط الأخوة الدينية والطينية بين المسلمين وعلى حسن
تجاوبه مع موقفهم الإيجابي تجاه الشيخ الخديم </span><span lang="AR-SA">-رضي الله تعالى عنه- </span><span lang="AR-SA">في قوله: «<b>فهم
مدُّوا إلينا يدًا، ونحن نمد إليهم يديْن</b>!» تحقيقاً لقوله تعالى: </span><span lang="AR-LY">﴿</span><span lang="AR-LY"><span>وإذا حييتم بتحية فحيوا بأحسن منها أو ردوها إن الله كان على كل شيء حسيبا</span></span><span lang="AR-LY">﴾ [النساء: 85]</span><span lang="AR-SA">.</span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">وفي النهاية، يمكن القولُ إنَّ هذا الخطابَ كثيف المبنى
ورحب المعنى؛ فهو على وجازته لفظاً، يحتوي على أسُس السعادة الدنيوية والأخروية،
وشروطِ تحقيق الأخوَّة الإسلامية التي تعتبر سلُّماً للوصول إلى «السلام» الراسخ
الشامل، وهو خطابٌ يَدعو إلى التفاؤُل بمستقبلٍ مُشرق للإسلام في هذه المنطقة؛
لأنها أساسٌ للوحدةِ والتفاهُمِ والتضامنِ بين المسلمين. <o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA"><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Amiri;">حفظ الله تعالى شيخنا الخليفة وأبقاه ذخراً للإسلام
والمسلمين وجزاه عنا خير الجزاء.</span><span style="font-family: Traditional Arabic, serif;"><o:p></o:p></span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Traditional Arabic", serif;"><span><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="font-size: x-large;"> </span><span style="font-size: x-small;">
</span></span><b><u><span style="font-size: x-small;">سام بوسو عبد الرحمن<o:p></o:p></span></u></b></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Traditional Arabic", serif;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>طوبى بتاريخ </span></span></b><b style="text-align: left;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Traditional Arabic", serif;"><span><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>7 شوال 1444هـ
(28 أبريل 2023م)</span></span></span></b></p>
<span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="RTL" lang="AR-SA">ملاحظة : <a href="https://drive.google.com/file/d/1-4sNCqi2vkapsL2-IYg-0Z4X-NtUxNLm/view?usp=share_link" target="_blank">يمكن تحميل نص الخطاب من هنا <br clear="all" style="mso-column-break-before: always; mso-special-character: line-break;" />
</a></span><a href="https://drive.google.com/file/d/1-4sNCqi2vkapsL2-IYg-0Z4X-NtUxNLm/view?usp=share_link" target="_blank">
</a></span><div style="mso-element: footnote-list;"><span style="font-family: Amiri;"><!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
</span><hr align="left" size="1" width="33%" />
<span style="font-family: Amiri;"><!--[endif]-->
</span><div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><a href="file:///C:/Users/DELL/Downloads/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D8%A9%20%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%8A%D8%A9%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A9%20%D9%88%D9%88%D8%B1%D8%AF.doc#_ftnref1" name="_ftn1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="LTR" style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "AAA GoldenLotus";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 16pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "AAA GoldenLotus";">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA" style="font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;">فالشيخ الخديم
رضي الله تعالى عنه اختار منهجا سلميا في جهاده لرفع كلمة الله تعالى، فقد دعا
الله سبحانه وتعالى أن يجدد به سبيل الهدى بدون ألم في قوله: "وبِيَ جدِّدِ
السبيل بلا عدى أو ألمِ"<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri; font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;">وصرح بأن وسائله في الجهاد هي العلوم والتقوى يقول رضي
الله تعالى عنه :<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri; font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;">"إني أجاهد بالعلوم وبالتقى <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>عبدا خديما والمهيمن شاهد <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri; font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;">فقد كرس حياته لخدمة الرسول صلى الله عليه في التعليم
والتأليف والتربية، وتعرض لأشد أنواع الابتلاء على أيدي المحتلين الفرنسيين، فصبر
وعفا، ويقول بعد أن أُخرجَ من بلده لأكثر من سبع سنوات :<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="mso-outline-level: 1; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Amiri; font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;">عفوت عن الأعداء طرا لوجه من <span style="mso-tab-count: 2;"> </span>نفاهم لغيري سرمدا لست أدفع</span><span dir="LTR" lang="FR-SN" style="font-family: "Traditional Arabic",serif; font-size: 10pt; mso-ansi-language: FR-SN;"><o:p></o:p></span></p>
</div>
</div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-77966712947925031802023-03-30T18:19:00.006+01:002023-04-16T17:26:52.826+01:00 افتتاح مجمع الشيخ أحمد الخديم ... دلالات وآفاق <p><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt; text-align: justify;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRILCgp2942vE9YmRW0RQgE7CkRgLR-CZT1SIelKXG7OLGhMuDBC4b_jkPqM0I0YEVyQ4ylHkNzMW_2k7AYVTTBYO9eIwuhjKy89_a2CiBfzThZcqVb2LxhmjM5AJc8OQit_o4KhUwAEQplwUgs3vxzOi7-znJ3SFYl9gdkizlvfFkWwjvB5dajRy9/s444/OIP.jpeg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="444" height="195" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRILCgp2942vE9YmRW0RQgE7CkRgLR-CZT1SIelKXG7OLGhMuDBC4b_jkPqM0I0YEVyQ4ylHkNzMW_2k7AYVTTBYO9eIwuhjKy89_a2CiBfzThZcqVb2LxhmjM5AJc8OQit_o4KhUwAEQplwUgs3vxzOi7-znJ3SFYl9gdkizlvfFkWwjvB5dajRy9/s320/OIP.jpeg" width="320" /></a></span></div><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt; text-align: justify;"><br />في الثالث عشر من شهر مارس ٢٠٢٣م عُقدت الجلسة الافتتاحية لقسم التمريض والقبالة بالمعهد العالي للعلوم والمهن الصحية التابع لمجمع الشيخ أحمد الخديم بطوبى، وبذلك اكتملت فروع المجمع التي تنطلق في هذه السنة؛ وهي المعهد القرآني، والمجالس التعليمية ( المحظرة ) وكلية الدراسات الإسلامية والعربية، وقسم التمريض والقبالة</span><span dir="LTR" face="Calibri, sans-serif" style="text-align: justify;"></span><span dir="LTR" face="Calibri, sans-serif" style="text-align: justify;"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt; text-align: justify;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وهكذا بدا مشروع الشيخ محمد المنتقى التربوي العملاق يتجسد عمليا من الناحية الأكاديمية، بعد اكتمال الجزء الأكبر من المرافق</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">فمنذ أربع سنوات، انطلقت اللجان الفنية بقيادة الشيخ احمد البدوي بن الشيخ محمد الفاضل لبلورة المنهاج التعليمي والتكويني المبني على الرؤية التربوية للشيخ الخديم وهي رؤية قائمة على ثلاثية «العلم النافع والعمل الصالح والادب المرضي».<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وفي زمن قياسي وبفضل الهمم الرفيعة لعلماء الطريقة وخبرائها ومربيها تمَّ بناء المناهج، وفي الوقت نفسه سارت على هذه الوتيرة عملية تشييد المباني وتجهيزها.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وفي الخامس عشر من رجب ١٤٤٤ه الموافق للسادس من شهر فبرائر ٢٠٢٣م، حضر الشيخ الخليفة بنفسه في المجمع ليبارك افتتاحه</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">الشيخ محمد المنتقى حين يعلن قيام هذا المشروع وضَّح رؤيته وغايته التي كان يرنو إليها: تحقيق أمنية الشيخ في أن تكون مدينة طوبى مدينة علمية وقبلة يؤمها طلبة العلم من كل صوب، مدينة تقود النهضة العلمية والثقافية للبلاد وللأمة جمعاء</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وفي افتتاح المجمع دلالات ورموز ومعان عميقة، فحين كان الشيخ يباشر إلقاء الدرس الاول للأطفال استخدم لوحة كان الشيخ الخديم نفسه استخدمها لتلقين الدرس الاول من القرآن الكريم لأحد مريديه وهو الشيخ محمد لوح ابن الشيخ مختار بنت لوح ولقن الاطفال البسملة، وفي ذلك إشارة الى كون هذا المدرسة امتدادا للمدرسة الخديمية التي ذكرها في قوله:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> بالمصطفى لي بنى القدور مدرسة بها يزول الأذى والجهل والكبد<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وفي الجلسة الافتتاحية للمجلس التعليمي باشر الشيخُ الحاجّ امباكي جخت عميد معهد دار المعارف تلقين الدرس الاول من كتاب "تزود الصغار " للأطفال حفظة القرآن الكريم. ودار المعارف مجلس تعليمي أسسه الشيخ محمد الفاضل في المسجد الجامع تنفيذا لإرادة الشيخ الخديم، وقد أكد في كلمته أن محظرة المجمع امتداد لدار المعارف، فكان في ذلك دلالةٌ أخرى على تمدُّد تلك الشعلة المباركة من المسجد الجامع إلى مجمع الشيخ أحمد الخديم. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">فهذه الاشارات تؤكد الدور المحوري الذي سينهض به هذا المجمع التربوي في تحقيق طفرة علمية مباركة شاملة، إلى جانب دور المؤسسات التربوية التي أقامها رواد التربية الحديثة في الطريقة المريدية، وفي مقدمتهم المجاهد الأكبر الشيخ محمد المرتضي ابن الشيخ الخديم، والشيخ أحمد امباكي ابن الشيخ محمد المصطفى رضي الله تعالى عنهم. فهذه المؤسسات التربوية بالإضافة إلى المجالس التعليمية التقليدية العريقة أسهمت بشكل كبير في الحفاظ على التربية الإسلامية ونشرها في البلاد حتى قام المجمع، باعتباره مؤسسة تابعة للخلافة المريدية، ليصبح دعامة التطور العلمي في السنغال وفي إفريقيا كلها. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi059_EdTbS3md_GXWIIEbpmI3EhK7mPC7VSK0cSxbRbF0IR3b43oSQ49PSqTbC5EbSOxPVj-PF11S25ZGR8FpO08snWksBQ2j5bDsPQ6K8qaRfTHaweAtyRqjmvfZZj9TcCJrtGRiiNhJ6hLPgNiV4uvXEHSwMxF9iC6MonJ573lxzenLxUbm4se1N/s1080/WhatsApp%20Image%202023-04-16%20%C3%A0%2016.24.58.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="460" data-original-width="1080" height="136" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi059_EdTbS3md_GXWIIEbpmI3EhK7mPC7VSK0cSxbRbF0IR3b43oSQ49PSqTbC5EbSOxPVj-PF11S25ZGR8FpO08snWksBQ2j5bDsPQ6K8qaRfTHaweAtyRqjmvfZZj9TcCJrtGRiiNhJ6hLPgNiV4uvXEHSwMxF9iC6MonJ573lxzenLxUbm4se1N/s320/WhatsApp%20Image%202023-04-16%20%C3%A0%2016.24.58.jpg" width="320" /></a></span></div><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">والنظام التربوي المبني على ضوء الرؤية الشيخ الخديم وتوجيهات خليفته يقوم على الجمع بين التربية الدينية والتكوين الأكاديمي والمهني وإزالة الحواجز اللغوية والثقافية التي تعوق التفاعل الحيوي المثمر بين قوى المجتمع الإسلامي في إنجاز المشاريع الكبيرة وضمان تنمية المجتمع وتقدمه</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">وانطلاق هذا المجمع، في حقيقة الأمر، يفتح آفاقا واسعة للمنطقة من الناحية العلمية والثقافية والاجتماعية والاقتصادية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">فالمجمع سيكون كعبة علمية ومركز إشعاع ثقافي في طوبى وسيخلق دافعا قويا على البحث العلمي كما أنه سيسهم في إحياء وحفظ ونشر التراث العلمي والادبي للشعب السنغالي عموما وللمريدية خصوصا.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> ومن الناحية الاقتصادية تمثل عملية التكوين عصب التنمية، لأن من شروطها توافر موارد بشرية ذات كفاءة مهنية، وتقنية عالية.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> ومن الناحية الاجتماعية تعد التربية الدينية الصحيحة ركيزة الحياة الاجتماعية السليمة وهي التي تضمن للمجمع التماسك والانسجام.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;">فالمجمع، في نهاية المطاف، يعزز الآمال في تقدم علمي نوعي في طوبى، وفي البلاد عموما، هذا التقدم الذي سوف يرفع المدينة المحروسة إلى مصاف المدن العلمية العريقة المشهورة في تاريخ الحضارة الإسلامية مثل المدينة المنورة، والكوفة، والبصرة وغيرها من المدن الإسلامية كما ذكره شيخنا المنتقى حين كان يعلن هذا المشروع</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 16pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="font-size: 10.5pt;"><o:p> </o:p></span></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-11266305273465767992023-02-27T23:57:00.020+00:002023-03-03T07:38:04.328+00:00مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين ... ماذا بعد الافتتاح؟<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjf4-4oslASTYE1Uhi0ASoCHcc1ziCagD3W2CMKzUWRB43Lqfk7KzDnzfZ0cQtZbaOEU7eITS_sRXJYRR8gwdbxjdQ9YHOuBEY6KsTh4fmv1iCNvDVVdlDgWshyAAaIOWoa4Ahhz_zzdJB6l-bkCm0ZzNGZ3AC09sn0wf02IbBmeTORPkP2F9lOrndk/s960/36f584bb-a01f-4fdd-895b-7648c9b476bb-273-0000004012b54634_file.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="722" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjf4-4oslASTYE1Uhi0ASoCHcc1ziCagD3W2CMKzUWRB43Lqfk7KzDnzfZ0cQtZbaOEU7eITS_sRXJYRR8gwdbxjdQ9YHOuBEY6KsTh4fmv1iCNvDVVdlDgWshyAAaIOWoa4Ahhz_zzdJB6l-bkCm0ZzNGZ3AC09sn0wf02IbBmeTORPkP2F9lOrndk/s320/36f584bb-a01f-4fdd-895b-7648c9b476bb-273-0000004012b54634_file.jpg" width="241" /></a></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">في الخامس عشر من شهر رجب الفرد سنة ١٤٤٤هـ الموافق للسادس من شهر فبراير ٢٠٢٣م، شهدت مدينة طوبى حدثا تاريخيا عظيما، وهو افتتاح مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين على يد سماحة الخليفة العام للطريقة المريدية الشيخ محمد المنتقى، بحضور جمع غفير من شيوخ الطريقة المريدية ومن السلطات الحكومية وفي مقدمتها رئيس جمهورية السنغال، ومن أعضاء السلك الديبلوماسي المعتمد في البلاد، وممثلي الطرق الصوفية والمنظمات الإسلامية. </span></div><div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كان هذا المشروع التربوي الكبير أول مباردة قام بها الشيخ محمد المنتقى بعد وصوله إلى خلافة الطريقة المريدية، بهدف تحقيق رغبة الشيخ أحمد الخديم مؤسس الطريقة في إنشاء مدرسة في طوبى تكون قبلة لطلبة العلوم الشرعية واللغوية وغيرها من العلوم النافعة.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وقد تطور المشروع بشكل سريع بفضل عزيمة الشيخ الخليفة وعنايته الفائقة به وبفضل استجابة جميع المريدين ومسارعتهم إلى الإسهام في تحقيقه، وفي خلال أربع سنوات تـمَّ ّإنجاز أكثر من ثمانين بالمائة من أعمال المشروع وأصبحت بداية الدراسة فيها أمرا ممكنا.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ويدخل هذا الصرح العلمي في عداد المشاريع الكبيرة التي أنجزها المريدون بقيادة زعامتهم ابتداء من تشييد المسجد الجامع في جوربل في عهد الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه، ومسجد طوبى الكبير إلى بناء مسجد مسالك الجنان في العصمة دكار مرورا بمدّ السكة الحديدية من جوربل إلى طوبى وإنشاء مزارع خلكوم الواسعة. ولكن طبيعة هذا المشروع التربوي تختلف عن طبيعة المشاريع الأخرى التي كان التحدي الأكبر </span></span><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">فيها </span><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;">يتمثل في إنجاز المرافق، فهذا الأخير مؤسسة يتطلب تسييرها جهوداً تفوق جهود بناء مرافقها.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن هنا يكون التحدي الماثل أمامنا الآن -</span></span><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كما تجلّى في خطاب شيخنا محمد المنتقى حفظه الله تعالى في يوم الافتتاح</span><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">- هو حشد جميع الإمكانيات والكفاءات والخبرات الجاهزة التي تزخر بها المريدية لتوفير ما يلزم من الموارد البشرية، والوسائل المادية، والتنظيم المحكم، والأفكار النيرة، من أجل تحقيق غايات هذا المجمع، وهي غايات مستمدة من منهج الشيخ الخديم وفكره، وفي تحققها مصلحة للأمة الإسلامية </span></span><span lang="AR-SA"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;">وللبشرية جمعاء.</span></span></span></p></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-17648594763956936862023-01-02T23:07:00.001+00:002023-01-02T23:07:29.198+00:00العالم الأديب الشيخ الحاج محمد المحمود انيانغ ينتقل إلى جوار الله تعالى<p></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><div class="separator" style="clear: both; font-size: xx-large; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif63DO3EPEEJbDAnu7JVMp4DlOH92D5NiWc3ozcxH1MQoiZNQCOvC-gfHitYvkj_NrW3jnxwgBvQsfmrCIJub64PDQKKUtdEsUGCBRf7UNUUrSoeCLktlSh5aiWgCuY8-g8kj2Lu-F0ENAivWptwQj2s9OhO0Y3kD9V3TrGitn8I7jVqTjfXtEPvrq/s493/323772929_428219552766958_4832683220938961480_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="493" data-original-width="480" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif63DO3EPEEJbDAnu7JVMp4DlOH92D5NiWc3ozcxH1MQoiZNQCOvC-gfHitYvkj_NrW3jnxwgBvQsfmrCIJub64PDQKKUtdEsUGCBRf7UNUUrSoeCLktlSh5aiWgCuY8-g8kj2Lu-F0ENAivWptwQj2s9OhO0Y3kD9V3TrGitn8I7jVqTjfXtEPvrq/s320/323772929_428219552766958_4832683220938961480_n.jpg" width="312" /></a></div><b><span style="font-size: x-large;">استيقظت مدينة طوبى صباح اليوم على نعي أحد قاماتها الفكرية، ومشايخها العظماء، الكاتب والأديب، العلامة الشيخ محمد </span></b></span><span style="font-family: Amiri;"><b><span style="font-size: x-large;">المحمود انيانغ ابن الشيخ عافية انيانغ أخي الشيخ محمد الفاضل من جهة أمه.</span></b></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: x-large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">يُعتبر الحاج محمد المحمود من أبرز العلماء الصالحين المثقفين الذين كرسوا حياتهم لخدمة الحضرة الخديمية، وسخروا أقلامهم لنشر فكر الشيخ الخديم ومنهجه القويم؛ فقد عاش قرابة قرن من الزمن أمضاه في العلم والعبادة والخدمة. فبعد تبحره في العلوم الشرعية واللغوية، كتب العديد من المقالات المنشورة، وألف في سيرة الشيخ كتابا قيما سماه النهج القويم في سيرة الشيخ الخديم. وقد وظّف أيضا مقدرته الأدبية في تخليد مآثر أبناء الشيخ الخديم الكرام البررة بقصائد فائقة الجمال والروعة.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">ولد عمُّنا الفقيد قبل حوالي عشرة أشهر من انتقال الشيخ الأكبر إلى جوار ربه، أي في منتصف ربيع الآخر سنة ١٣٤٥هـ (أكتوبر ١٩٢٥م) في طوبى، فحظي بشرف عظيم، وهو أن الشيخ الخديم نفسه سمَّاه باسم "محمد المحمود " وكتب هذا الاسم بيده الشريفة، وقد سرت بركة هذه التسمية على حياته الحافلة.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">كان الشيخ محمد المحمود من أصحاب الهمم العالية والإرادة الصادقة، الغرقين في محبة شيخنا أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه، كان مشهورا بأخلاقه الحميدة ومعاملته الحسنة. كان شيخا اجتماعا يتسم بالدماثة والتواضع والحلم.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">والشيخ انتصب لأمانة سر عدد من خلفاء المريدية، وهم الشيخ محمد الفاضل والشيخ عبد الأحد والشيخ عبد القادر رضوان الله تعالى عليهم، وبفضل ثقافته الواسعة وتمكنه من لغة الضاد وحنكته الدبلوماسية، قام بدور همزة وصل بين الخلافة المريدية والعالم الخارجي لعقود من الزمن، بذل خلالها جهدا كبيرا في تعزيز علاقاتها مع العالم العربي والإسلامي.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وبرحيل عمنا الحاج محمد المحمود انيانغ فقد المريدون والمثقفون عموما اليوم ركنا ركينا من أركان الثقافة والأدب والتاريخ المريدي، رحمه الله تعالى ورضي عنه وتقبل خدمته وبارك في أهله، وسدد خطاهم لمواصلة مسيرته المباركة.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">د. سام بوسو عبد الرح</div></span><p></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-74280569329380845562022-12-03T21:24:00.010+00:002022-12-03T21:34:58.730+00:00 رحلتي إلى بورتو نوفو (من مملكة داومي سابقا) إحدى محطات الشيخ الخديم في طريقه إلى الغابون <div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisnY9vQxzLi4MVBhlV8w2zzzAUJN2WCzhtYi_-0KghzuYLrWrslC6zDKZRTMkuGpl5jAQPBayxmr9oF8BpOon0vlk0gud-UpkBM3YTiUg7A3n-ZTbxJ0X0y8r2HxiQTQWN6WgAOwEtMWQDICuJsCuhGORmKzZLQIVr_7mGBXegaq4KtsukBkf5QSb9/s830/Royaume_du_Danhome%CC%80_1894.svg.png" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="830" data-original-width="440" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisnY9vQxzLi4MVBhlV8w2zzzAUJN2WCzhtYi_-0KghzuYLrWrslC6zDKZRTMkuGpl5jAQPBayxmr9oF8BpOon0vlk0gud-UpkBM3YTiUg7A3n-ZTbxJ0X0y8r2HxiQTQWN6WgAOwEtMWQDICuJsCuhGORmKzZLQIVr_7mGBXegaq4KtsukBkf5QSb9/s320/Royaume_du_Danhome%CC%80_1894.svg.png" width="170" /></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">بحمد الله تعالى وصلتُ صباح الأمس (٢ ديسمبر ٢٠٢٢م) إلى بورتونوفو Porto Novo عاصمة بينين (مملكة داومي سابقا) بمناسبة الأيام الثقافية التي تنظمها الجالية المريدية في هذه المدينة منذ عشرين سنة، تخليداً لذكرى مرور الشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه بها في رحلته إلى الغابون أثناء غيبته البحرية سنة ١٣١٣هجرية (١٨٩٥ميلادية).</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ففي العاشر من ربيع الثاني ١٣١٣هـ الموافق للتاسع والعشرين من سبتمبر ١٨٩٥م رست في ميناء داومي السفينةُ التي كانت تقل الشيخ، بعد أن غادرت دكار يوم السبت الثاني من ربيع الثاني ١٣١٣هـ (٢١ سبتمبر ١٨٩٥م)<a href="applewebdata://19CEE638-3B16-4BED-ADC1-A2C9D75915EE#_ftn1">[1]</a>. وقد نقل صاحب "إرواء النديم" عن الشيخ كرامة أكرمه الله بها في داومي، وهي أنه رضي الله عنه أخذَ حقةً من المسك كانت عنده، ليرش بها ثيابه وكُتبه، فهتف به هاتف قائلا له : ألقِها في البحر، فلم يتردد، بل ألقاها، يقول رضي الله تعالى عنه: "فلما رست السفينة، دخل جمعٌ من إخواننا المسلمين، سمعوا بي، ليسلّموا عليَّ، فكل من سلَّم عليَّ دفع لي حقةً من المسك كلا أو جلا". وفيه يقول:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">دعاني الرحيمُ عند داوُمِ له بما أغنى عن التساوم<a href="applewebdata://19CEE638-3B16-4BED-ADC1-A2C9D75915EE#_ftn2">[2]</a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كان الشيخ في هذه المنطقة النائية وحيداً غريباً بين أعدائه، لا يستأنس إلا بالله وبالقرآن الكريم متوجهاً إلى مكان لا ناقة له فيه ولا جمل، ولم يكن له ذنب سوى سعيه لإعلاء كلمة الله وتجديد دينه وإصلاح مجتمعه، فأبى المحتل الفرنسي إلا أن يحول دون مبتغاه، فقرر إخراجه من بين أهله ومريديه، ولكنه رضي الله عنه وثِق بربه سبحانه وتعالى، وتوكَّل عليه، وتحلَّى بالصبر الجميل، وتحمّل الوحشة والغربة والطقس القاسي والبيئة المخيفة بمشاعر الشكر والرضى، لأنه كان يرى دائما نعمةً في طي النقمة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومما يدعو إلى العجب أن الشيخ حينما يذكر هذه الأماكن إنما يذكرها غالبا في مقام الرضى والشكر والتحدث عن نعم ربه عليه، وقد أشار في عدد من أبياته إلى بعض ما منَّ الله عليه في داوُم، ومنها:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">أكرمني الأكرمُ عند داوُمِ بما به غنيتُ عن تساوم</span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">**</span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ملَّكني الملك عند داوُم ما قد كفانيَ عِدى التساوم </span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">**</span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">أغناني المغني عن التساوم به وبالمختار عند داوُم</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnF1Dp8TKCfeWebTUYrLYinSbObay_EGlp5A0iX_qiHiXR-pSXwEVspsijKiZ5cojz2O8kpxYXTCfR9ehec0WrRUQAwzaLSOK1dNoLr1gm9Cn-7Oa_YCWX3rCBRVVFcFkfY6bCGKqzBfVJB3EmXvMzNKMCJpNYek9jXaC16byRR6j_FdhIljJ_QrAx/s4000/1670086377802.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="3000" data-original-width="4000" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnF1Dp8TKCfeWebTUYrLYinSbObay_EGlp5A0iX_qiHiXR-pSXwEVspsijKiZ5cojz2O8kpxYXTCfR9ehec0WrRUQAwzaLSOK1dNoLr1gm9Cn-7Oa_YCWX3rCBRVVFcFkfY6bCGKqzBfVJB3EmXvMzNKMCJpNYek9jXaC16byRR6j_FdhIljJ_QrAx/s320/1670086377802.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن يتأمل في مسيرة الشيخ وغربته بالأمس وكيف صار أمره اليوم، حين يجتمع مريدوه في بورتو نوفو لتخليد ذكرى مروره بها، وهم يقرأون القرآن الكريم وينشدون قصائده مبتهجين وشاكرين الله تعالى على نعمه الوافرة، أمام جمع من مواطنيها، من بينهم بعض أمرائهم وأئمتهم، فلا بد أنه سيزداد إيماناً ويقيناً بوعد الله تعالى في قوله "وكان حقًّا علينا نصر المؤمنين"، فقد نصر الله تعالى عبده الخديم كما نصر دعوته، ورفع شأنه، فتحوّل محلُّ غربته إلى محل يُحيِي فيه مريدوه ذكراه سنويا.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وقد لفت نظري بالأمس وأنا أدخل مدينة بورتو نوفو أن بلديةَ المدنية زيَّنت مدخلها الرئيس والشارع المتوجه إلى مكان الحفل بأعلام السنغال، وهي ترفرف على الأعمدة المتراصَّة في وسط الطريق مشيرةً إلى البُعد الوطني لشخصية الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه وأرضاه، وإلى أن سيرته جزء من تاريخ البلاد.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ولذلك يمكن القول: إن الشيخ الخديم في الوقت نفسه فخر ٌللإسلام، ورمزٌ للوطن، ومثال للإنسانية؛ وقد حان لإفريقيا – وللعالم الإسلامي - أن تكتشف منهجه ويستلهمَه من أجل تعزيز استقلالها وتسليح أبنائها بقيم التضحية، والتفاني، والجدية. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وفي هذا المنظور تكون مسؤوليةُ المريدين في تجسيد هذا المنهج ونشره مسؤوليةً جسيمةً، وخاصة في ظل قيادة الخليفة الحالي سماحة الشيخ محمد المنتقى – حفظه الله تعالى - صاحب الرؤية البعيدة والهمَّة العالية الذي ينوي الخير للبشرية جمعاء، ويحرصُ على توصيل رسالة الشيخ إلى العالم أجمع، ولا يدَّخر جهداً في سبيل تحقيق هذه الغاية.</span></div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><span lang="AR-SA" style="background-color: white; color: #1d2228;"><span style="font-size: large;"> </span> </span><span lang="AR-SA" style="background-color: white; color: #1d2228;">د. سام بوسو عبد الرحمن <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="background-color: white; color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri;"> بورتو نوفو ٣ سبتمبر ٢٠٢٢م<span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></span></p><div style="text-align: start;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br clear="all" /></span><hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><a href="applewebdata://19CEE638-3B16-4BED-ADC1-A2C9D75915EE#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;">[1]</span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span> وفقا لتحقيقات مجموعة سوْ سِوِ امبور </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span> </span><span dir="LTR" lang="FR">Sew sewi mboor</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span> (مجموعة مخصصة لدراسة تاريخ المريدية ومؤسسها)<o:p></o:p></span></span></p></div><div id="ftn2"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><a href="applewebdata://19CEE638-3B16-4BED-ADC1-A2C9D75915EE#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;">[2]</span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span lang="AR-SA">من إرواء النديم ..... </span><span lang="AR-SA" style="font-size: x-large;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>مقالات ذات صلة</b></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: medium;"><a href="http://samebousso.blogspot.com/2015/10/blog-post.html" target="_blank">قصة رحلتي إلى الغابون : يوميات رحلة على خطى الشيخ الخديم رضي الله عنه(ج ١)</a><br /></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="http://samebousso.blogspot.com/2015/11/blog-post.html" target="_blank"><span style="font-family: Amiri; font-size: medium;">قصة رحلتي إلى الغابون : يوميات رحلة على خطى الشيخ الخديم رضي الله عنه (الجزء الأخير)</span></a><br /></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><br /></p></div></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-59927500116572322022-10-28T14:28:00.009+01:002022-10-28T15:35:02.287+01:00 طوبى تياكنم تدشن المدرسة القرآنية الأولى من مدارسها "العُمومية"<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHWaJZYUyWhyf3Vg8Op5meDKPTaOwf7WIiLBrlHAZMp64dTf8jVgu8G7OGMOw8eOnJDlhljVGjB63KoDGcqNVFebyMLnPXRPZPK8uvgtNo8KW7ZOoGcZyChXGZfZZWTiQSqVTdTs6f_e1e0Lkj12tYfTqO1DdXN0KvwfbD7TqJz8AgbTCeMdsjXjMJ/s1280/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.34.35.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1280" data-original-width="1280" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHWaJZYUyWhyf3Vg8Op5meDKPTaOwf7WIiLBrlHAZMp64dTf8jVgu8G7OGMOw8eOnJDlhljVGjB63KoDGcqNVFebyMLnPXRPZPK8uvgtNo8KW7ZOoGcZyChXGZfZZWTiQSqVTdTs6f_e1e0Lkj12tYfTqO1DdXN0KvwfbD7TqJz8AgbTCeMdsjXjMJ/s320/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.34.35.jpeg" width="320" /></a></div>أقامت منظمة طوبى تياكَنَمْ مشروعاً تربوياً يُعتبر من أهم مشاريعها الجديدة، وهو بناء مدارس قرآنية نموذجية "عمومية" في أحياء طوبى، وقد دشنت يوم السبت ٢٢ أكتوبر ٢٠٢٢م أول مدرسة قرآنية أنشئت ضمن هذا البرنامج القيم. وهذا المشروعُ يتَّسم بأهمية قصوى، وخاصة في مدينة مثل طوبى، لأنها تُعدُّ مدينةً قرآنية، بالنظر إلى رغبة مؤسّسها الشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه، ولاهتمام سكّانها بحفظ القرآن الكريم، ولما فيها من عدد لا يُحصى من المدارس القرآنية، فحسب دراسة أُجريت مؤخراً بلغ عددُ المدارس القرآنية في طوبى ١٥٢٤ مدرسةً، وعددُ المتعلمين فيها ١٢٧,٨٢٢ متعلما<a href="applewebdata://D1DCDCB6-8040-4ACC-8376-136D91D7F5A3#_ftn1">[1]</a>.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ولكن، مع هذا العدد الكبير لم يعد الحصولُ على تعليم قرآني جيدٍ في متناولِ الجميع، لأن هذه المدارسَ على كثرتها تنقسم إلى نوعين: نوعٌ يكون التعليُم فيه مجانيا لا يدفع أولياءُ تلاميذه مقابلا مادّيا، ونوع آخر يُقدم خدماتِه مقابلَ رسوم شهرية، وأغلبُه مدارس داخلية، تكون الرسوم الدراسية فيها أحيانا مرتفعةً نظراً لثقل التكاليف المتعلقة بتسييرها. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فظروفُ الحياةِ والدراسةِ في النوع الأول لا تكونُ غالبا مناسبةً، وقد يلجأ الأطفال فيها إلى التسوّل، وربما يؤثر هذا الوضع سلباً في جودة التعليم فيها. وأما الالتحاق بالنوع الثاني فليس متاحا لعديد من الأسر ذات الدخل المنخفض.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">في هذا السياق وضعت طوبى تياكنم هذا المشروع المهمّ الذي يمكن أن يضمن لقاعدة عريضة من أبناء طوبى تعليما قرآنيا يجمع بين الجودة والمجانية، من خلال بناء مدارس قرآنية "عمومية" تقوم بتسييرها وتعيين معلمين فيها. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن هذا المشروع يؤكد الرؤية الاستراتيجية لطوبى تياكنم المتمثلة في العناية بالتنمية البشرية بمختلف نواحيها، وخاصة الناحية الصحية والتربوية والبيئية؛ فإلى جانب بناء العيادات والمراكز الصحية، وإضاءة الشوارع، وتعبيد الطرق وتنظيفها، عنيت المنظمةُ بالمجال التربوي، فساهمت في مشروع الشيخ محمد المنتقى التربوي ببناء عمارة تتكون من أربعة طوابق وبتجهيزها بقيمة ٥٦٠ مليون فرنك بالإضافة إلى مساهمة قيمتها ١٠٠ مليون قدمت في بداية المشروع.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><b>عناية طوبى تياكنم بالمدارس القرآنية</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNX56TsoRPWGfnAthLd9Jt3_RAGLOQ7cW6qGjpyC7DvPu5d20VnLvBceeapTH_AThQMUwd7xtMOcHVcbg1on7AW0vQq9TQ1Hcv2eoDuc07ZDCbXoDhh50csinZrmiw2FGW_b0Io_rMeG3FKV0sydj-cqsg-DawzkjHoErtaPATs2N1m3daRoC68-8a/s960/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.37.37.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="960" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNX56TsoRPWGfnAthLd9Jt3_RAGLOQ7cW6qGjpyC7DvPu5d20VnLvBceeapTH_AThQMUwd7xtMOcHVcbg1on7AW0vQq9TQ1Hcv2eoDuc07ZDCbXoDhh50csinZrmiw2FGW_b0Io_rMeG3FKV0sydj-cqsg-DawzkjHoErtaPATs2N1m3daRoC68-8a/s320/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.37.37.jpeg" width="320" /></a></div>وأما اهتمام المنظمة بالتعليم القرآني فقد بدأ منذ ثلاث سنوات بعدد من البرامج المخصصة للمدارس القرآنية ومعلميها، مثل برنامج الترميم وبناء السقيفاتmbaar ودورات المياه، وبرنامج تكوين المعلمين، وبرنامج "وعاء المدرسة ndabul daara"<a href="applewebdata://D1DCDCB6-8040-4ACC-8376-136D91D7F5A3#_ftn2">[2]</a>. فقد استفادت من البرنامج الأول ٢١٧ مدرسة، ومن البرنامج الثاني ٨٦٠ معلما للقرآن الكريم، وأما البرنامج الثالث فقد دخل في حيز التنفيذ. وهناك مشاريع مستقبلية قيد الدراسة تخص الجانب الصحي والقانوني في المدارس القرآنية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">واليوم تخطو طوبى تياكنم خطوة جديدة مهمة بإنشاء مدارس قرآنية يمكن أن توصف بأنها "عمومية" لكونها، على غرار المدارس الفرنسية العمومية، ملكاً للأهالي، لا يدفعون رسوما دراسية فيها، ويتقاضى معلموها من المنظمة رواتبهم. </span><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyzepmXY6tFvBZOq4zHf3CowMIZdp649ydtIE1Lz9MSBCmFp64Ll97XEwTZ1CL1dlicUq-1t4VhAWer98pVejQohqBEHwzQVUSHxOtuoPdeITKU6eJcTikHrhMS-O6BaZHGGu_Bt4pW3oeTXefWLFaHlo5vA-rDLRlkD6ZXzNffjjUJfg0jk7nZsm3/s960/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.37.37%20(2).jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="960" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyzepmXY6tFvBZOq4zHf3CowMIZdp649ydtIE1Lz9MSBCmFp64Ll97XEwTZ1CL1dlicUq-1t4VhAWer98pVejQohqBEHwzQVUSHxOtuoPdeITKU6eJcTikHrhMS-O6BaZHGGu_Bt4pW3oeTXefWLFaHlo5vA-rDLRlkD6ZXzNffjjUJfg0jk7nZsm3/w270-h235/WhatsApp%20Image%202022-10-22%20at%2016.37.37%20(2).jpeg" width="270" /></a></div></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">لا شك أن هذا المشروع سيلقى رضى الشيخ أحمد الخديم (رضي الله تعالى عنه) ورضى خليفته الشيخ محمد المنتقى المعروف بعنايته الشديدة بنهضة التربية والتعليم في مدينة طوبى المحروسة التي أسست لتكون مدينة علم وعمل وأخلاق، كما يتجلى في قصيدة "مطلب الفوزين".</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ويظهر أن المشروع مدروس بعناية، فالاسم المختار "دار تَانِّيفْ tanneef" يكشف عن غاية المنظمة المتمثلة في إعداد النشء إعداداً يجعلهم خياراً متميزين، وتحديدُ عدد الأطفال في كل حلقة بخمسة وعشرين يدلُّ على حرصها على جودة العملية التعليمية في هذه المدارس. وعدد التلاميذ في كل مدرسة محددٌ بـ١٠٠ تلميذ (٥٠ من الذكور و٥٠ من الإناث).</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وفي الختام يمكن القول: إن منظمة طوبى تياكنم بهذه الرؤية التنموية الإستراتيجية تجسد فلسفة الشيخ الخديم رضي الله تعالى في خدمة المسلمين، ابتغاء لمرضاة الله تعالى، كما أنها تتبنى في عملها مبدأ التخطيط الإستراتيجي الذي ينطلق من دراسة الأوضاع وتشخيصها بحيث يكون تدخلُها مناسبا وملبيا للاحتياجات الحقيقية لمدينة طوبى المحروسة وسكانها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فقد أن الأوان – في نظري- أن يهبَّ جميعُ فاعلي الخير لنصرتها حتى يتحقق هدفها في تعبئة مليوني فرد يساهم واحد منهم شهريا بـ ١٠٠٠ فرنك إفريقي، لكي تصل إلى الغايات التي تصبو إليها، فالمشاركة في إنجاز مشاريعها استثمار مضمون لا خسارة فيه "يوم ينظر المرء ما قدمت يداه ويقول لكافر يا ليتني كنت ترابا"[النبإ، ٤٠]. </span></div><br /> <p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> د. سام بوسو عبد الرحمن </span><span style="font-family: "Simplified Arabic"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></span></p><div style="text-align: start;"><br clear="all" /><hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://D1DCDCB6-8040-4ACC-8376-136D91D7F5A3#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA">المصدر </span><span dir="LTR">TCK</span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span> من دراسة قامت بها مؤسّسة الخدمة </span><span dir="LTR">khidma</span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span> بالتعاون مع رابطة المدارس القرآنية في طوبى </span><span dir="LTR">Résultats de la cartographie géolocalisée des daaras de Touba, www.globalsolidarityinitiative.org</span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span>)</span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></p></div><div id="ftn2"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://D1DCDCB6-8040-4ACC-8376-136D91D7F5A3#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span> في إطار هذا البرنامج تشتري طوبى تياكنم أوعية توزعها على المنازل المجاورة للمدارس القرآنية، بحيث تضع فيها ربة المنزل طعاما مخصصا لأطفال المدرسة المجاورة لها.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><br /></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><br /></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: medium;"><b>مقالات ذات صلة </b></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: medium;"><b><a href="https://samebousso.blogspot.com/2021/11/blog-post.html" rel="nofollow" target="_blank">"طوبى تيَاكَنَمْ" تعلن انطلاق "كَرْ أَسَكَيِ" أو بيت الزكاة بإذن من الشيخ محمد المنتقى حفظه الله تعالى ورعاه.</a><br /></b></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: medium;"><br /></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><br /></span></p></div></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-19005106704003239122022-09-30T10:49:00.046+01:002022-10-01T09:44:28.692+01:00رحيل العالم الرباني الشيخ عبد الرحمن امباكي دار المعطي بعد حياة حافلة في خدمة العلم والدين<p style="text-align: justify;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw6NHm9f_F_n4o9C-ZOG-HyUdjQHlLK6oLw-SLqrPH1LYMzuMrOtrtQjU1cTGR8cgCtP1yYU998h5pP4JDRMQidCoL8KIf64rgpdK-jr4hOUyGD0DUh78nc67P1vMddLsBP-DB4mFNHkiLKlvBlLoN-CnoB7lT3TG0AAxiC9GuYT2wtvv2RegrxZh2/s225/WhatsApp%20Image%202022-09-29%20at%2013.37.39.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="225" data-original-width="225" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw6NHm9f_F_n4o9C-ZOG-HyUdjQHlLK6oLw-SLqrPH1LYMzuMrOtrtQjU1cTGR8cgCtP1yYU998h5pP4JDRMQidCoL8KIf64rgpdK-jr4hOUyGD0DUh78nc67P1vMddLsBP-DB4mFNHkiLKlvBlLoN-CnoB7lT3TG0AAxiC9GuYT2wtvv2RegrxZh2/s1600/WhatsApp%20Image%202022-09-29%20at%2013.37.39.jpeg" width="225" /></a></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;">استيقظنا صباح اليوم (الخميس ٢٩ سبتمبر ٢٠٢٢) على خبر ثقيل ومفاجئ غزا مواقعَ التواصل الاجتماعي في وقت مبكر، وهو خبر انتقال الشيخ الجليل العالم الربَّاني الزاهد الورع التقي، بقية السلف الصالح خادم العلم والدين، الشيخ عبد الرحمن امباكي ابن الشيخ عبد القدوس ابن الشيخ إبراهيم فاط، رحمه الله تعالى رحمة واسعة <span lang="AR-SA" style="text-align: justify;">وأسكنه في فسيح جناته</span><span dir="LTR" style="text-align: justify;"></span><span dir="LTR" style="text-align: justify;"></span><span dir="LTR" style="text-align: justify;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span></span></span></div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">ما إن وقعت عيني على هذا الخبر المفاجئ حتى بدأتُ أفكر في حياة هذا الشيخ في تواضعه وفي عظمة ما قدَّمه للمسلمين في هذه المنطقة: فقد عاش - رحمه الله تعالى - حياةً حافلةً وثريةً، كلّها عبادةٌ وخدمةٌ للعباد، من تربيةٍ، وتعليم، وكتابةٍ، ودعوة إلى الله تعالى بالحكمة والموعظة الحسنة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">كان سخاء الشيخ في علمه يثير الإعجاب، فقد كان يستخدم كلَّ الوسائل العصرية المتاحة لنشر العلم والمعرفة، وتوعية المسلمين باللغة الوُلُفية التي يفهمها أغلب سكان البلد؛ وهكذا، خلَّف رضي الله تعالى عنه مكتبةً صوتيةً قيمةً؛ كان منذ عقود من الزمن يسجِّل في الشرائط دروسَه التي كان يُلقيها على طلبة العلم في حلقته، وشملت تلك الدروس جميع الكتب المدرسية المتداولة في المجالس التعليمية (المحاظر) في السنغال، من توحيد، وفقه وأصول، وتصوف، وحديث، ولغة، وأدب، وتاريخ، وسيرة ، واعتنى فيما بعدُ بإعادة تسجيل تلك الكتب التعليمية، لما ظهرت وانتشرت أدوات التسجيل الإلكترونية الحديثة الأنقى صوتا، حرصاً منه على زيادة وضوح التسجيلات وانتشارها</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;"><span lang="AR-SA">في الواقع، كان العلامة الشيخ عبد الرحمن رائداً في هذا الميدان، وقد أحدث فيه ثورة حقيقية، وأضفى عليه طابع الديموقراطية: أصبح التاجر يتعلم في دكانه، والفلاح في حقله، والصانع في ورشته، وصارت مضامينُ الكتب الشرعية واللغوية الأساسية المستعملة في مناهجنا التربوية في متناول الجميع</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span></span><span style="font-family: Amiri;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">كان للشيخ أسلوب متميز يجمع بدقةٍ متناهيةٍ بين ترجمة الألفاظ وشرح المعاني باللغة الوُلُفية بدون تطويل ممل ولا إيجاز مخل، فكان يقيد الشوارد ويبين الغوامض، فانتفع بهذا العمل الجليل مختلف شرائح المجتمع، لا فرق في ذلك بين المتعلمين المثقفين والعمال البسطاء. كل يجد ضالته في تسجيلاته بصرف النظر عن مستواه</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">ولحرص الشيخ عبد الرحمن على نفع المسلمين بالذخائر الموجودة في التراث المريدي لم يهمل دررَ الأمداح النبوية التي حبّرها الشيخ الخديم رضي الله عنه، ووصاياه وحكمه، وكذلك المراجع الأساسية في سيرته، فقد شرح العديد منها بالولفية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وإلى جانب هذه الجهود في نشر التراث الإسلامي المريدي، كان الشيخ يهتم بنسخ قصائد الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه ومؤلفاته بخط يده.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">ومن ناحية أخرى كان الشيخ عبد الرحمن غيوراً على الإسلام، ومهتما بقضايا المسلمين، وكان يسخّر قلمه لينافح عن دينه وعن أمة نبيه، وليبرز مواقفه الشجاعة في كل ما يَهُم هذه الأمة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> وله إنتاج أدبي ثري يتسم بالتنوع والجمال والعمق (انظر ديوانه <a href="https://www.dropbox.com/s/pzpcydm434xftz1/%D8%AF%D9%8A%D9%88%D8%A7%D9%86%20%D8%B4%D8%B1%D8%AC%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86%20%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%83%D9%89.pdf?dl=0" target="_blank">هنا</a>)</span><span dir="LTR">.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">اشتهر الشيخ عبد الرحمن بمجلسه التعليمي في دار المعطي والذي خرج العديد من العلماء البارزين وبتسجيلاته وكتاباته القيمة، ولكنه كان يقف بجانب الضعفاء والمحتاجين، وخاصة أصحاب المدارس القرآنية، فقد كان يمدُّهم بمساعدات سخية لا يُطلع عليها أحداً.</span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1KcHt7tqhXhr9yvXMxR0fe99NfP2INEOprST8pcaBgyOy0b6zVovBoi7VmwpjilfAvgVWMb5wlIStVGxGi4R14XDcYh8YdLio2rp8Jp-84QFp8dSHpWyLzgM_pxkCsOHRm0uTq5Ndapd8c2Zuz9njDjh4J-yYsixbWlwS8fhQCiO2BlS4gjbbvlJZ/s266/WhatsApp%20Image%202022-09-29%20at%2013.39.35.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="266" data-original-width="190" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1KcHt7tqhXhr9yvXMxR0fe99NfP2INEOprST8pcaBgyOy0b6zVovBoi7VmwpjilfAvgVWMb5wlIStVGxGi4R14XDcYh8YdLio2rp8Jp-84QFp8dSHpWyLzgM_pxkCsOHRm0uTq5Ndapd8c2Zuz9njDjh4J-yYsixbWlwS8fhQCiO2BlS4gjbbvlJZ/s1600/WhatsApp%20Image%202022-09-29%20at%2013.39.35.jpeg" width="190" /><span style="text-align: justify;"> </span></a></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span dir="LTR"></span></span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">وهذا غيضٌ من فيض أعمال جليلة قام بها الشيخ عبد الرحمن بصمت، وفي حياة تتصف بالزهد والتقشف والتواضع واللين والرفق واللطافة والصفاء والحلم</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ويمكن القول في النهاية: إنه كان من الرجال الذين إذا رُءوا ذكر الله تعالى، وفي الحديث "ألَا أُنبِّئُكم بخِيارِكم؟ قالوا: بلى يا رسولَ الله! قال: خياركم الذين إذا رءوا ذكر الله عز وجل<a href="applewebdata://D7383A7C-DC9D-4A06-A8E7-C0F4C7C9F08E#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;">[1]</span></span></span></a>. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;"><span lang="AR-SA">فجزاه الله تعالى عن الاسلام والمسلمين خيراً</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA">وألحقه بآبائه ومشايخه الصالحين، وحشره مع الذين أنعم عليهم من النبيئين والصدقين والشهداء والصالحين، وحسن أوليك رفيقا.</span></span><span dir="LTR" style="font-family: "Simplified Arabic";"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;"><span lang="AR-SA"><span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> د. سام بوسو عبد الرحمن </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="font-family: "Simplified Arabic";"><span style="font-size: medium;"> <a href="https://www.dropbox.com/s/pzpcydm434xftz1/ديوان%20شرج%20عبد%20الرحمن%20امباكى.pdf?dl=0"> تحميل ديوان الشيخ عبد الرحمن رحمه الله تعا</a>لى عنه</span></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><b> <a href="https://www.facebook.com/100003472915492/posts/pfbid02z2Di4em5YmGyfpJzsZKhko5FJB1fdUJhGQftcZSLtjXHdmdqUXBFvSL3WmUFKXgl/" target="_blank"><o:p> </o:p><span face="Arial, sans-serif">هذا الرابط لصفحة تحتوي على كثير من الكتب التي شرحها بالولوفية</span></a></b></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: start;"><span dir="RTL" face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><o:p> </o:p></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: start;"><br /></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: start;"><br /></p><div style="text-align: start;"><hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://D7383A7C-DC9D-4A06-A8E7-C0F4C7C9F08E#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif"><span dir="RTL"></span> </span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA">صحيح ابن ماجه: 3/349</span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></p></div></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-60774265161655282222022-09-27T13:52:00.001+01:002022-09-27T13:52:16.884+01:00محاضرة روض الرياحين بمناسبة المغال لسنة ١٤٤٤هـ ٢٠٢٢م حول "صلة الرحم في فكر الشيخ الخديم وتعاليمه"<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzfRfHD1wRD-8oSDbrRA351eqh1Q_QsCLbBJnfHyWbUg5KXM0yBcMd89t1hhD2quH9VW4uWIv5vJIOcjOzsRRfjFJCUAKTieawuf4pxbQyEGg62cCw9HglREPBy9TIq9MKk-OOAIecqx0NaOtTK-3Qzd-KArVjR4_-OtP3PMKbquI9EL_xjNq1yhYN/s1482/rawdu%20conf.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="726" data-original-width="1482" height="157" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzfRfHD1wRD-8oSDbrRA351eqh1Q_QsCLbBJnfHyWbUg5KXM0yBcMd89t1hhD2quH9VW4uWIv5vJIOcjOzsRRfjFJCUAKTieawuf4pxbQyEGg62cCw9HglREPBy9TIq9MKk-OOAIecqx0NaOtTK-3Qzd-KArVjR4_-OtP3PMKbquI9EL_xjNq1yhYN/s320/rawdu%20conf.jpg" width="320" /></a></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">بمناسبة الاحتفال باليوم الثامن عشر من شهر صفر المعروف بـ"مغال "، نظمت دائرة روض الرياحين كعادتها محاضرتها السنوية العامة في دار الضيافة بمدينة طوبى المحروسة، وذلك بحضور عدد من الوفود المشاركة في هذه المناسبة، وبرئاسة الشيخ أحمد البدوي المنسق العام لروض الرياحين، والشيخ إسحاق امباكي، ممثل سماحة الخليفة العام الشيخ محمد المنتقى – حفظه الله تعالى - وتناولت المحاضرة موضوع "صلة الرحم في فكر الشيخ الخديم وتعاليمه"، وألقاها سام سوسو عبد الرحمن.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div> <div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وقد تم اختيار هذا الموضوع في سياق هذا عصر الذي تستولي فيه الماديات والنوعية الفردية على عقول كثير من الناس ونفوسهم، حتى أغفلوا عن مراعاة القيم الإسلامية في توطيد علاقاتهم الإنسانية وتحسينها، ومن بين هذه القيم التي يتم تجاهلها في الوقت الراهن صلة الرحم . وقد يسهم الحديث عن هذا الموضوع في ترجمة هذه القيمة الإسلامية المهمة إلى واقع حياة الأفراد والمجتمع، وفي نشر التواؤم والانسجام في النسيج الاجتماعي، وفي إظهار جمال الإسلام وصلاحه في كل مكان وزمان.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">والشيخ الخديم رضي الله تعالى قدوة رائعة في صلة الرحم وفي تعزيز الأخوة الإيمان، يجب إبرازها واستلهامها في علاقاتنا مع أقاربنا ومع إخوتنا في الدين لكي يتحقق الانسجام والتماسك في المجتمع.</div></span><br /><br /><br /><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoJkx_jXXeEPs5rkMW_RWfN0RFzySWDbetStE2SjOR9xt8F922RlVdxFwHI3uyz8htRnvpvf6g_1giCi-3RR_STBvksFHJ2U69yugdrCzQvbQ7HVEI4FNkdX9HdnvMn8yxMYgRZTO7rZkbLViTvGhGGa4HDVlf43hcohbL62fit_yQCVCkO0vjdB_q/s1080/WhatsApp%20Image%202022-09-27%20at%2012.37.10.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoJkx_jXXeEPs5rkMW_RWfN0RFzySWDbetStE2SjOR9xt8F922RlVdxFwHI3uyz8htRnvpvf6g_1giCi-3RR_STBvksFHJ2U69yugdrCzQvbQ7HVEI4FNkdX9HdnvMn8yxMYgRZTO7rZkbLViTvGhGGa4HDVlf43hcohbL62fit_yQCVCkO0vjdB_q/w169-h240/WhatsApp%20Image%202022-09-27%20at%2012.37.10.jpeg" /></a></div><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/m4vnD41GGrU" width="320" youtube-src-id="m4vnD41GGrU"></iframe></div><br /><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Simplified; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Simplified; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Simplified; font-size: 16pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="font-family: "Simplified Arabic"; font-size: 16pt;"><o:p> </o:p></span></p>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-84220491766725609572022-08-18T15:06:00.022+01:002023-08-06T11:11:47.157+01:00نظرة تأملية حول مقابلة تاريخية مع الشيخ محمد المصطفى الخليفة الأول سنة ١٩٣٤م<p style="text-align: right;"><span style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZnbOm-86_3mna_LWb00E152GH45ywu7MiCqwqforbeKuO2v7bNZQEAf-7ICU9k0Ihs9k49lJkUYWzCAwRoIqwY25CLRr2eEZfVBvklRNbLdsQZRFGGlvCRcJdEsCVlVvHbF8azCj-b20pvT0912cLVPc-OcBIxSUeteM-JLI1UaZHjTaLclxVwUMg/s251/%20Cheikh%20Moustaoha.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="251" data-original-width="201" height="251" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZnbOm-86_3mna_LWb00E152GH45ywu7MiCqwqforbeKuO2v7bNZQEAf-7ICU9k0Ihs9k49lJkUYWzCAwRoIqwY25CLRr2eEZfVBvklRNbLdsQZRFGGlvCRcJdEsCVlVvHbF8azCj-b20pvT0912cLVPc-OcBIxSUeteM-JLI1UaZHjTaLclxVwUMg/s1600/%20Cheikh%20Moustaoha.jpeg" width="201" /></a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">نشرت جريدة "الجمهورية" في عددها الصادر في العاشر من مارس ١٩٣٤ ميلادية تحقيقا صحفيا تضمن مقابلة مع الشيخ محمد المصطفى الكريم (١٨٨٨م-١٩٤٥م) </span>الخليفة الأول لمولانا الشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنهما، ونود هنا إلقاء نظرة تأملية خاطفة حولها.</span></div><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">وقبل الشرع في سرد الحوار مع الشيخ محمد المصطفى عني الصحفي روبير دي لافينيات </span><span dir="LTR" lang="FR">Robert Delavignette</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="FR"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> </span><span lang="AR-SA">بوصف ما شاهده خلال رحلته إلى طوبى، وما عاينه في دار الخليفة بتفصيل دقيق، كأنه يقدم للقارئ فيلما سينمائيا عن جو المقابلة، ولم يبخل في التفاصيل حول البيئة المحيطة بالشيخ وحول مظهر الشيخ نفسه.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">نص الحوار<o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA">كانت الكلمات الأولى التي أوردها عن الشيخ هي:" من ليس عنده شيء يخفيه يسعده أن يقول ما يفعل. تريد أن تعرف لما ذا أدعو الناس إلى العمل. لأن فيه تربية وتهذيبا للأخلاق</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="FR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> فالعمل هو الذي يوفر للشخص غذاء وكسوة، ويمكنه من أن يُطعم ويكسوَ الآخرين ويخدمَ شيخه. وهذا هو السعادة".<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><b><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA">وما هو العمل الأساسي؟<o:p></o:p></span></b></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">العمل في الأرض (الزراعة)!<o:p></o:p></span></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وبصوت ناعم (...) أضاف الشيخ قائلا:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">نحن نفضل الأسوار والبيوت المصنوعة من الصفائح المعدنية لتحل محل الأسوار والأكواخ المصنوعة من القش، لأن هذا تقدُّم مسموح به. فمع الصفائح المعدنية لم يعد توجد إصلاحات سنوية، ولا فئران، ولا حرائق. عموما، فيما يخص المسكن، والغذاء، والكسوة، يمكن الاستفادة من الحضارة المادية للأوروبيين بما يتفق مع نهج المريدين.</span><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 18pt; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><b><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA">هل يمكن لبس المعطف بدلا من الدراعة (</span></b><b><span dir="LTR" lang="FR">Boubou</span></b><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)؟</span></b><b><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></b></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><span dir="RTL"></span><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="FR"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> </span><span lang="AR-SA">لم لا، إذا كان ذلك لا يزعج المؤمن في سجوده أثناء الصلاة؟</span><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 18pt; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="FR"><o:p><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><b><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></b><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><b><span lang="AR-SA">إذا كان سعر الفستق مرتفعا فيم تأمر مريديك أن يستخدموا تلك الأموال؟</span></b><b><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></b></span></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Amiri;"><span lang="FR">-<span style="font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">يقول الله تعالى في القرآن الكريم؟" يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَٰذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ"، فيجب على المريد أن يتصدق من الأموال المكتبسة من العمل، ويشتري منها أشياء مفيدة. نحن نطلب محاريث للزراعة. ونريد أن نضع محاصيلنا من الحبوب في أكياس بدلا من تركها جزافا في سنابلها، ونود أيضا أن نحصل جميعا على ناموسيات، كما نريد أن نجرب آلات لدق الحبوب.</span><span dir="LTR" lang="FR"><o:p></o:p></span></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">تعليق الصحفي<o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">علق الصحفي على الحوار بقوله: إن قيمة هذه المحادثة تكمن في صدق هذا الشيخ الكبير. إنه بمثابة "البابا" لا يمكن أن يخطئ. وقد كتب بالعربية إلى مريديه " إن الشرط الأساسي لفوز المريد هو امتثال أوامر شيخه "<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فلم يعد هناك مناقشات دائمة وعنيفة تعقبها أحيانا ضربات بين علماء المسلمين حول تفاسير القرآن وحول أفضلية دعاء ما على أخرى. هنا زعيم واحد هو الشيخ. يجب طاعته بصرامة. ويجب اكتساب الثروة من خلال العمل والتجارة.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">تأملات حول المقابلة <o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إنها مقابلة وجيزة ولكنها مفعمة بالدلالات العميقة، تكشف عن رؤية الشيخ محمد المصطفى للعمل والكسب، ونظرته الثاقبة حول إشكالية العلاقة مع الحضارة المادية الغربية، وعن شخصيته القيادية.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فيما يخص العمل، يجسد الخليفة فلسفة الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه فيه، لأنه ينظر إلى العمل باعتباره وسيلة من وسائل تزكية النفوس وتهذيب الأخلاق، ويعتبر زراعة الأرض العمل الرئيس للمريدين، وطريقة من طرق كسب الحلال الذي من خلاله يوفر الإنسان حاجاته الأساسية من غذاء، وكساء، ومسكن، لنفسه وللآخرين، ويخدم مجتمعه ودينه. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وهذه الروية حول العمل تعكس منهج الشيخ الخديم رضي الله تعالى الذي يقول<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> أما البطالة وتضييع العمر بغير ما يعني فداؤه يضر<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> (...) <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> وطلب الحلال فرد ينتمي لكل مسلم بغير وهــم<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فالعمل في نظر الشيخ الخليفة ليس من أجل تكديس الأموال لاستخدامها في إشباع الشهوات النفسية، بل من أجل صرفها فيما ينفع الخلق، ويرضي الخالق تعالى من الصدقة والإنفاق، وشراء الأشياء المفيدة، وهذا يتفق مع توجيه الشيخ الخديم بشأن الحال.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> وإن وجدتَّه فلا تُضيِّعا ومن يُضيِّع الحلالَ ضُيِّعَا<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأما نظرة الشيخ محمد المصطفى حول إشكالية العلاقة مع الحضارة المادية الغربية فهي تتسم بالعمق والتوازن، وخلاصتها: أنه يجب الاستفادة من التطور المادي لتحسين ظروف العيش وتطوير أساليب العمل مع التمسك بالمعايير والقيم الإسلامية الكامنة في تعاليم الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه. فلا يرفض أي تطور جديد لا يؤثر سلبا في الحياة الدينية.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن جوانب شخصية الخليفة التي تكشف عنها هذه المقابلة بُعدُه القيادي المتمثل في اهتمامه الشديد بمصالح المريدين بأدق تفاصيلها، فنراه يسعى لإيجاد المحاريث للزراعة، وحفظ المنتوجات من الفساد، وتوفير الناموسيات لحماية الناس من الأمراض وإيجاد آلات لدق الحبوب.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> </span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأخيرا، تتلمس في تعليق الصحفي إعجابه بشخصية الخليفة الذي تتراءى أمارات الصدق، والجدية، والرؤية الثاقبة من كلامه. </span></span><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وقد خرج من خلال مقابلته مع الشيخ الخليفة وملاحظاته بنتيجة مهمة، وهي أهمية وجود زعيم مسموع الكلمة ومطاع الأوامر يقود قومه نحو الأمور الأساسية، والمطالب العليا، ويحميهم من الغرق في متاهات المناقشات والمسائل الخلافية المثبطة للهمم، المثيرة للنزاعات والصراعات.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA"> د. سام بوسو عبد الرحمن </span><b><span lang="AR-SA"> </span></b></span></p><style class="WebKit-mso-list-quirks-style">
<!--
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0cm;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraph, li.MsoListParagraph, div.MsoListParagraph
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpFirst, li.MsoListParagraphCxSpFirst, div.MsoListParagraphCxSpFirst
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpMiddle, li.MsoListParagraphCxSpMiddle, div.MsoListParagraphCxSpMiddle
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpLast, li.MsoListParagraphCxSpLast, div.MsoListParagraphCxSpLast
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
@page WordSection1
{size:595.0pt 842.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
/* List Definitions */
@list l0
{mso-list-id:795752804;
mso-list-type:hybrid;
mso-list-template-ids:-1989920072 1881672810 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301;}
@list l0:level1
{mso-level-start-at:19;
mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:-;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;}
@list l0:level2
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l0:level3
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l0:level4
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l0:level5
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l0:level6
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l0:level7
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l0:level8
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l0:level9
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l1
{mso-list-id:1185095738;
mso-list-type:hybrid;
mso-list-template-ids:-1809692560 -1863955158 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301;}
@list l1:level1
{mso-level-start-at:19;
mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:-;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Simplified Arabic";
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;}
@list l1:level2
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l1:level3
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l1:level4
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l1:level5
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l1:level6
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l1:level7
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l1:level8
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l1:level9
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l2
{mso-list-id:1673752195;
mso-list-type:hybrid;
mso-list-template-ids:1799646484 62306792 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301;}
@list l2:level1
{mso-level-start-at:19;
mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:-;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;}
@list l2:level2
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l2:level3
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l2:level4
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l2:level5
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l2:level6
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l2:level7
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l2:level8
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
@list l2:level9
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
-->
</style>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-8923276906005019462022-08-08T09:26:00.001+01:002022-08-08T17:50:59.469+01:00ورشة مصادقة فنية لأعمال قسم المدارس الحديثة التابع لمجمع الشيخ أحمد الخديم بطوبى <p><span face="Arial, sans-serif" style="font-size: 16pt; text-align: justify;"></span></p><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguhNGrfcI18eIrM3LT_4EfLPGop3YeV5Cs31WdYPFbaktjq0exybejIZRj7lcCL7gDWFLA-oO7gYX2dwr_904GE115Qx3Jm_dzurymJEIlk_LS5viXnYjcapgKs-3o3TlGnvOqlziIkvyAQhPMKQ9oUT0WwbE45xz4bgq_6-luQ3gVNyS6sa2Z4JPY/s2048/296593182_10228000652866098_8547212738356669868_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguhNGrfcI18eIrM3LT_4EfLPGop3YeV5Cs31WdYPFbaktjq0exybejIZRj7lcCL7gDWFLA-oO7gYX2dwr_904GE115Qx3Jm_dzurymJEIlk_LS5viXnYjcapgKs-3o3TlGnvOqlziIkvyAQhPMKQ9oUT0WwbE45xz4bgq_6-luQ3gVNyS6sa2Z4JPY/s320/296593182_10228000652866098_8547212738356669868_n.jpg" width="320" /></a></div><div style="text-align: justify;">في دار الضيافة بدار المنان طوبى، نظمت اللجنة التوجيهية لمجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين على مدار يومين ورشة مصادقة فنية لأعمال قسم المدارس الحديثة التي أنجزت في إطار المشروع التربوي لسماحة الخليفة الشيخ محمد المنتقى حفظه الله تعالى ورعاه. وهي أعمال تتعلق بتحسين البرامج التعليمية المختلفة المعمول بها في المدارس النظامية في طوبى: المدارس العربية الإسلامية، والمدارس الفرنسية العربية، والمدارس الفرنسية التقليدية.</div><div style="text-align: justify;">هذه الأعمال كانت تتمثل في: </div><div style="text-align: justify;">- تحسين تلك البرامج التعليمية المختلفة بإضفاء صبغة محلية عليها من خلال مراجعة مواد التربية الإسلامية وربطها بكتابات الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه، </div><div style="text-align: justify;">- إعداد برنامج للغة الفرنسية وللإنجليزية لصالح المدارس العربية الإسلامية، </div><div style="text-align: justify;">- إعداد محتويات لمادة التربية الدينية للمرحلتين الإعدادية والثانوية للمدارس الفرنسية التقليدية.</div><div style="text-align: justify;">وقد شهدت الورشة مشاركة ممثلينَ لبلدية طوبى، وممثلين لمفتشية جربيل الأكاديمية، وممثلين لمفتشية امباكي للتربية والتكوين، وممثلين للمدارس الحديثة في طوبى من الإداريين والمدرسين، وخبراء تربويينَ، ومدرسينَ مختارين من قبل القسم.</div><div style="text-align: justify;">وقد ترأس الجلستين الافتتاحية والختامية الشيخ أحمد البدوي امباكي رئيس المجمع باسم سماحة الخليفة الشيخ محمد المنتقى. </div><br /></span><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">طوبى، يوم الأحد السابع من أغسطس ٢٠٢٢م</span></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;">د. سام سوسو عبد الرحمن </div><div style="text-align: center;">منسق اللجان الفنية </div><br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibwZch2iCCQ3hSOI4EecayrIbh0GAt-kg1D6ot_nDiBSrDwIlYSAgyUNzSnYcq1B0Nx9gm4Q86QbxLIHbJFB4G4CtWT80FqvhxEXJgcwI8hm2g6zOVZ-hQn-_v2vr5Qg-Hb-7RMnNuI8ZNRxU21BgTyiyJkxIJ6xUuSJYO0PqqaaiipAI1hoGrcGju/s2048/296373965_10228000656346185_6090539371152093416_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibwZch2iCCQ3hSOI4EecayrIbh0GAt-kg1D6ot_nDiBSrDwIlYSAgyUNzSnYcq1B0Nx9gm4Q86QbxLIHbJFB4G4CtWT80FqvhxEXJgcwI8hm2g6zOVZ-hQn-_v2vr5Qg-Hb-7RMnNuI8ZNRxU21BgTyiyJkxIJ6xUuSJYO0PqqaaiipAI1hoGrcGju/s320/296373965_10228000656346185_6090539371152093416_n.jpg" width="320" /></a></div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEht3zBq4DTClPFIMoMKBnH-K7Sjj_61IsJqBgyrzj1rraLyOJ9Yz9yRCL9pE8Kx4GWOFz_IwQ2ojlpNdzw4CXTCW-oP8EtTlysrGUhUU7kPP7HVSIt35-9pWSSnjO1tbIw1_qZjItIUckl0dPbGBF5oSr7HFl46jbFH73zeBbaqLGFQgRDVAUiOB-AV/s2048/296380097_10228000654506139_171539741340761833_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEht3zBq4DTClPFIMoMKBnH-K7Sjj_61IsJqBgyrzj1rraLyOJ9Yz9yRCL9pE8Kx4GWOFz_IwQ2ojlpNdzw4CXTCW-oP8EtTlysrGUhUU7kPP7HVSIt35-9pWSSnjO1tbIw1_qZjItIUckl0dPbGBF5oSr7HFl46jbFH73zeBbaqLGFQgRDVAUiOB-AV/s320/296380097_10228000654506139_171539741340761833_n.jpg" width="320" /></a></div></div><br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinqyAfI9EJlCqmrphwWR-9-CrwGmlrN9KeveEuQ28PjxFuheBQoMb7BqvoQdZdcwK19EKzsQyTx1gsqMJ8hvAUMHkfoaFikY1Ks35wleavWAQtss7W9P6PK1K1__nIfWaFWX9PrmPJR4581BLTRuhxaM-YJCMAzwGfJZ-n7CLPxBeFy5tapRqCBFz4/s2048/296384025_10228000653306109_951647498766397283_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinqyAfI9EJlCqmrphwWR-9-CrwGmlrN9KeveEuQ28PjxFuheBQoMb7BqvoQdZdcwK19EKzsQyTx1gsqMJ8hvAUMHkfoaFikY1Ks35wleavWAQtss7W9P6PK1K1__nIfWaFWX9PrmPJR4581BLTRuhxaM-YJCMAzwGfJZ-n7CLPxBeFy5tapRqCBFz4/s320/296384025_10228000653306109_951647498766397283_n.jpg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWulkO8hvueuWHSjqIBAl9-LjUn3Oc4kOxIu9txMOxfHm0eMkVj_-nD5Gly1ATQZglpdNGzIT_aAXc-BBi_71SXYA4kMxgCbm65qyeLDTxjgGaeno6pXioA2toOscDAnDbk9o72aps4rIqoGH1UQGAO3KhFDM1xkPDlkLVwZTTAgkbz9WDSoM_SkDc/s2048/296441692_10228000654706144_3865986131209215610_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWulkO8hvueuWHSjqIBAl9-LjUn3Oc4kOxIu9txMOxfHm0eMkVj_-nD5Gly1ATQZglpdNGzIT_aAXc-BBi_71SXYA4kMxgCbm65qyeLDTxjgGaeno6pXioA2toOscDAnDbk9o72aps4rIqoGH1UQGAO3KhFDM1xkPDlkLVwZTTAgkbz9WDSoM_SkDc/s320/296441692_10228000654706144_3865986131209215610_n.jpg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8DVtWfv52HPLDdVFTdnpDmpwetKUD2tKkqbWTuGIaTl4Ck2Owy-oOGaB1m_KU9qjkdAXJGoUstIiLe6iSi39dCYwYwFhpg0FV4YJjJeoeUU-bOt-GeWJ2zq42f2T2e7n1D4asRqfQXj_815HWRuX16vp8xVw1jU6NA1Vbhk4LWpeBo7pxQIsM0EhX/s2048/296475224_10228000655946175_4528623133979290231_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8DVtWfv52HPLDdVFTdnpDmpwetKUD2tKkqbWTuGIaTl4Ck2Owy-oOGaB1m_KU9qjkdAXJGoUstIiLe6iSi39dCYwYwFhpg0FV4YJjJeoeUU-bOt-GeWJ2zq42f2T2e7n1D4asRqfQXj_815HWRuX16vp8xVw1jU6NA1Vbhk4LWpeBo7pxQIsM0EhX/s320/296475224_10228000655946175_4528623133979290231_n.jpg" width="320" /></a></div><br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtctibu58eP_kRFm0traSIOxsMJWxxr_IUl5jquhZeTqS2XbbRnmPfyr0LsMEJV8n8QyBjAqTkwwAyj2f4Yz2Wo_q4twrXZyS329O0-WGpUVKBga9Kd8V4qe7aOys4_I99rHvSVq7ZMpjsflMPKDxsIB_MFMVyLau6f2nNDBZmy_ySCjoWNJTrNcEU/s2048/296568784_10228000655466163_4485490429510747308_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtctibu58eP_kRFm0traSIOxsMJWxxr_IUl5jquhZeTqS2XbbRnmPfyr0LsMEJV8n8QyBjAqTkwwAyj2f4Yz2Wo_q4twrXZyS329O0-WGpUVKBga9Kd8V4qe7aOys4_I99rHvSVq7ZMpjsflMPKDxsIB_MFMVyLau6f2nNDBZmy_ySCjoWNJTrNcEU/s320/296568784_10228000655466163_4485490429510747308_n.jpg" width="320" /></a></div></div><br /><br /><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-size: medium; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-size: medium; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 16pt;"> <o:p></o:p></span></p><style class="WebKit-mso-list-quirks-style">
<!--
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0cm;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraph, li.MsoListParagraph, div.MsoListParagraph
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpFirst, li.MsoListParagraphCxSpFirst, div.MsoListParagraphCxSpFirst
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpMiddle, li.MsoListParagraphCxSpMiddle, div.MsoListParagraphCxSpMiddle
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpLast, li.MsoListParagraphCxSpLast, div.MsoListParagraphCxSpLast
{mso-style-priority:34;
mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-type:export-only;
margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:0cm;
margin-left:36.0pt;
mso-add-space:auto;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:36.0pt;
mso-footer-margin:36.0pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
/* List Definitions */
@list l0
{mso-list-id:614554704;
mso-list-type:hybrid;
mso-list-template-ids:1209457258 1759653844 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301 67895297 67895299 67895301;}
@list l0:level1
{mso-level-start-at:0;
mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:-;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;}
@list l0:level2
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";}
@list l0:level3
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l0:level4
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l0:level5
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";}
@list l0:level6
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
@list l0:level7
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Symbol;}
@list l0:level8
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:o;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:"Courier New";}
@list l0:level9
{mso-level-number-format:bullet;
mso-level-text:;
mso-level-tab-stop:none;
mso-level-number-position:left;
text-indent:-18.0pt;
font-family:Wingdings;}
-->
</style>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-69079505402082049552022-07-05T00:33:00.036+01:002022-07-05T01:04:51.505+01:00زيارة وفد من مجلس حكماء المسلمين لطوبى<div class="separator"><br /><a href="#" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7Bj-RQBtDXeHOjnufT45ukbA5B5zBCJRKMv1rGb1vUvpyFsF8nJFMRQ-tR_cIq5U0AyzEvYUM2Q1DAWev0CP_RueEIYe4aPbCAWsHidQEW7r0tllKi5im0sBp397M8PdoYn5m5V7AffNKQfgOUFfL3puDCqHPK_SDaN85V7C3OHeWfoRVExnkiyUY/s1080/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2018.49.52.jpeg" style="clear: right; display: inline !important; float: right; font-family: Amiri; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="810" data-original-width="1080" height="249" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7Bj-RQBtDXeHOjnufT45ukbA5B5zBCJRKMv1rGb1vUvpyFsF8nJFMRQ-tR_cIq5U0AyzEvYUM2Q1DAWev0CP_RueEIYe4aPbCAWsHidQEW7r0tllKi5im0sBp397M8PdoYn5m5V7AffNKQfgOUFfL3puDCqHPK_SDaN85V7C3OHeWfoRVExnkiyUY/w332-h249/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2018.49.52.jpeg" width="332" /></a><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;"><div style="text-align: justify;">في الثالث من يوليو ٢٠٢٢، زار وفد رفيع المستوى من مجلس حكماء المسلمين لطوبى برئاسة أمينه العام المستشار القاضي محمد عبد السلام، يتكون من معالي السيد آدم جينغ المستشار الخاص للجنة العليا للأخوة الإنسانية ولمجلس حكماء المسلمين، والدكتور سمير بو دينار المدير التنفيذي لمركز البحوث التابع لمجلس حكماء المسلمين، والسيد أحمد حمدي مدير مكتب الأمين العام لمجلس الحكماء، والدكتور أحمد بركات المدير الإعلامي في مكتب الإمام الأكبر شيخ الازهر والسيدة خديجة كابلي مدير مشروع في اللجنة العليا للأخوة الإنسانية، وكان الوفد برفقة معالي السفير بابكر با مستشار رئيس البرلمان السنغالي للشؤون الدبلوماسية، والنائب السابق في البرلمان السيد أحمد بمب صال المستشار الخاص لرئيس البرلمان.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div></span><span style="font-family: Amiri;"><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirZnJGm9zp9gnHwxlcD3mWiXpI4iI62q4r08OZQpEai2GbRj57q7UiQhuLjaBDMqOwo2OnV56S-g7axwqPB7CPROwzycB0iKTAwwrDb6_NoJKCSi7STcXxgdbY58gE_-pgYHVzraGk_7K0e8CWcLq-BTm6QgxVj9bFvGQ0JIGpcNaO0d06UWpEAQ5C/s1080/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2023.14.22.jpeg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="809" data-original-width="1080" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirZnJGm9zp9gnHwxlcD3mWiXpI4iI62q4r08OZQpEai2GbRj57q7UiQhuLjaBDMqOwo2OnV56S-g7axwqPB7CPROwzycB0iKTAwwrDb6_NoJKCSi7STcXxgdbY58gE_-pgYHVzraGk_7K0e8CWcLq-BTm6QgxVj9bFvGQ0JIGpcNaO0d06UWpEAQ5C/s320/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2023.14.22.jpeg" width="320" /></a></div>وقد استقبل الشيخ أحمد البدوي امباكي رئيس مجمع الشيخ أحمد الخديم للتربية والتكوين الوفدَ باسم سماحة الخليفة الشيخ محمد المنتقى – حفظه الله تعالى – في دار الضيافة، ثم رافقه في زيارته للمسجد الجامع، وروضة الشيخ أحمد بمب رضي لله تعالى عنه، ومكتبة الشيخ الخديم قبل توجهه إلى زيارة الشيخ الخليفة.</div></span><span style="font-family: Amiri;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وأثناء اجتماع الوفد بالخليفة، ألقى الشيخُ أحمد البدوي كلمةً رحّب فيها بالوفد، باسم سماحة الشيخ محمد المنتقى، وشكرهم على "هذه الزيارة الكريمة لمدينة طوبى التي تُعْتبرُ رمزاً للسَّلامِ والمحبةِ والتلاقِي بين البشر بِـمُخْتَلفِ شرائحِهِم ومَشارِبِهِمْ وانتماءَاتهم"، وبيَّن فيها أن الأهداف التي يسعى المجلس لتحقيقها تتماشى مع دعوة الشيخ أحمد الخديمِ رضي الله تعالى عنه وَمَنْهَجِه السِّلْمِيِّ" وأشار إلى أن الشيخ جعل العلوم والتقوى وسائلَ لجهادِه، كما يقول: "كتابتي نابت عن السلاح". ومن هنا أكّد للوفد أن الشيخ الخليفة يُرحِّب بكل مبادرةٍ من شأنها الإسهام في تحقيق السلام والعدالة للبشرية جمعاء.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وبعد هذا الترحيب، تناول الأمين العام الكلمة ليبلغَ الشيخَ الخليفة تحيات رئيس المجلس الإمام الأكبر أ. د. أحمد الطيب شيخ الأزهر الشريف، وشكر في كلمته الشيخ الخليفة منوِّها بمواقفه الإيجابية تجاه قضايا الأمة، وبجهوده المستمرة في ترسيخ السلام في المجتمع السنغالي المسلم، تماشياً مع تعاليم مؤسسة الطريقة المريدية الشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه المعروفة باتجاهه السلمي، ثم عبّر عن ارتياحه وشعوره بالطمأنينة في زيارته لمدينة طوبى، وأخيراً، قام بتعريف المجلس وبيان أهم أهدافه للشيخ، "فهو هيئةٌ دوليَّة مستقلَّة تأسَّست في 21 رمضان من عام 1435 هـ، الموافق 19 يوليو عام 2014 م، تهدف إلى تعزيز السِّلم في المجتمعات المسلمة، وتجمع ثلَّة من علماء الأمَّة الإسلاميَّة وخبرائها ووجهائها ممَّن يتَّسمون بالحكمة والعدالة والاستقلال والوسطيَّة، بهدف المساهمة في تعزيز السِّلم في المجتمعات المسلمة، وكسر حدَّة الاضطرابات والحروب التي سادت مجتمعات كثيرة في الآونة الأخيرة، وتجنيبها عوامل الصراع والانقسام والتَّشرذم ".</div><div style="text-align: justify;"><br /></div></span></span></div><div class="separator" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVPvfEBirOdrmI9GtLqakIdd1eye75JmO5VQYIGqsHNtn_vcuwFs1wp6JvOsM6sZXGDA3_wNJCk1lUTpr-WppItQUQLmzMZv-gwPGMxCjvBteq7EaSgYuYPH2ZdqJvbhpdDvL9CR5C3hdc9rAPuq2fwYUaaw68dEFnb3kdnvpTpKMXniIEzfH926iv/s1080/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2018.49.53.jpeg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="810" data-original-width="1080" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVPvfEBirOdrmI9GtLqakIdd1eye75JmO5VQYIGqsHNtn_vcuwFs1wp6JvOsM6sZXGDA3_wNJCk1lUTpr-WppItQUQLmzMZv-gwPGMxCjvBteq7EaSgYuYPH2ZdqJvbhpdDvL9CR5C3hdc9rAPuq2fwYUaaw68dEFnb3kdnvpTpKMXniIEzfH926iv/s320/WhatsApp%20Image%202022-07-04%20at%2018.49.53.jpeg" width="320" /></a></div>وقبل المغادرة طلب رئيس الوفد من الشيخ محمد المنتقى أن يدعو الله تعالى له ولرئيس المجلس، كما قدم إليه هدايا رمزية من كتب ووثائق تتعلق بالمجلس، وأعطاه الشيخ الخليفة من جانبه بعضا من مؤلفات من تراث الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه، أصدرته دائرة روض الرياحين، بالإضافة إلى كبش جميل. وبعد صلاة العصر غادر الوفد مدينة طوبى متوجها إلى دكار.</span></span></div><p class="MsoNoSpacing" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: large;"><o:p><span style="font-family: Amiri;"> </span></o:p><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">د. </span><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="font-family: Amiri;">سام بوسو عبد الرحمن </span></span></p><span style="text-align: start;"></span>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-22604090209570840682022-06-17T22:09:00.003+01:002022-06-17T22:24:01.569+01:00الضيافة التاريخية للشيخ الخديم (رضي الله تعالى عنه)في دار السلام... نظرة تأملية<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYKEfUGHfR40lLu6defZhnTkWDBHECh-tp0FUJDRObqKOXDvlIvfOt122mRHqXfqUo5RUuayTN25haPefIW1Z9GbW8HD7uUnFMYfO6eKyLNOBnPXBm3E7hJ_Rzl2Fap5LOZ3hvwMYbTeJGAuOoZib6su9N9JUJh4hlNquafZUNH6lH15lIsTt_L1k1/s564/magal-darou-salam.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="400" data-original-width="564" height="227" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYKEfUGHfR40lLu6defZhnTkWDBHECh-tp0FUJDRObqKOXDvlIvfOt122mRHqXfqUo5RUuayTN25haPefIW1Z9GbW8HD7uUnFMYfO6eKyLNOBnPXBm3E7hJ_Rzl2Fap5LOZ3hvwMYbTeJGAuOoZib6su9N9JUJh4hlNquafZUNH6lH15lIsTt_L1k1/s320/magal-darou-salam.jpg" width="320" /></a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA"><b>في العشرين من شهر ذي القعدة يُحيي المريدون ذكرى حدثٍ تاريخيٍّ جرى في دار السلام، الواقعة في جنوب مدينة طوبى على بعد سبع كيلومترات، وهو الضيافة الاسطورية التي قدَّمها الشيخ سيدي المختار لأخيه وشيخه، حينما رجع من غيبته البحرية في غابون، ترحيبا واحتفاء به</b></span><b><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> وهذا الحدث لهُ دلالات عميقة تستحق الدراسة والتحليل، وذلك بالعودة إلى سياقه التاريخي</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span></b></span><b> </b></span></div><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">إن الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه قضى سبع سنوات وبضعة أشهر في جزر الغابون، بعد أن حكمت عليه سلطات الاحتلال الفرنسية بالنفي ظلماً وزوراً، وكان الشيخ رضي الله تعالى قد بايع الرسول صلى الله تعالى عليه وسلم بخدمته وبالجهاد في إحياء سنته، وعانى محنا لا يتصورها العقل؛ فقد خلت قصوره، وتفرق أهله، وتشتت شمله وتعرض مريدوه للاضطهاد والمضايقة، كما وصف هذا الوضع الأليم بنفسه</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1d2228;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>:</span></span><span style="color: #1d2228; font-family: Amiri; font-size: x-large;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"> <b>قصوري خلت والأهل عني تقرقت لمدح الذي عنه المديح قصير<span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><b><span style="color: #1d2228;"><a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftn1" name="_ftnref1" title="">[1]</a></span></b></span></span></span></b></span></span><span style="color: #1d2228; font-family: Amiri; font-size: x-large;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكان هذا التغريب شديدَ الوقْع على أهله ومريديه وعميقَ الأثر في نفوسهم، يقول الشيخ امباكي بوسو في وصف ذلك الخطب:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> إنا دُهمنا بخطْبٍ ما تهدُّ له صمُّ الجبال الرواسي أيما هدد<a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><b><span style="color: #1d2228;">[2]</span></b></span></span></span></a><o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكان الشيخ من جانبه يتحمّل محنته بالصبر والرضى والشكر، وكان يبتهل إلى الله أن يعجِّل الله أوبته ويجعلها سببا لسعادة لقومه، يقول رضي الله تعالى عنه:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"> <b>اجعل رجوعي إلى قومي سعادتنا ولتكفنا يوم جمع الخلق نيرانا<a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><b><span style="color: #1d2228;">[3]</span></b></span></span></span></a></b></span><b><span dir="LTR" style="color: #1d2228;"><o:p></o:p></span></b></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">وبعد أكثر من سبع سنوات من المحن والمعاناة، يسر الله تعالى رجوع الشيخ إلى وطنه بين أهليه ومريديه الذين كانوا قد استوحشوا بغيبته، وتشتتوا، ولزموا بيوتهم</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1d2228;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">نزل الشيخ في الحادي عشر من شهر سبتمبر ١٩٠٢م (شعبان ١٣٢٠هـ) في ميناء دكار وسط أمواج عارمة من الفرح والسرور، ثم غادرها متوجها إلى سانت لويس، ومنها إلى دار السلام، مرورا بعدد من قرى مريديه ومنازلهم، إلى أن وصل إليها في شهر شوال، وهي القرية الأولي التي كان قد أسسها، وأبقى فيها أخاه الشيخ سيدي مختار</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">مع عدد من أتباعه الأوائل، ونزل فيها في ضيافة مريده وأخيه الشيخ سيدي المختار.</span></span><span style="color: #1d2228; font-family: Amiri; font-size: x-large;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">وكانت عودة الشيخ إلى دار السلام مناسبة مهمة في تاريخ المريدية، احتفى بها جميع المريدين، وتولَّى أخوه الشيخ سيدى المختار شأن ضيافته، وأنفق فيها أموالا طائلة؛ فخلال أسبوع، نحر وذبح من الإبل، والبقر، والغنم، والدجاج وغيرها ما عجزت الألسنُ عن وصفها، واجتمع في دار السلام طيلةَ هذا الأسبوع عددٌ كبير من الشيوخ، والمريدين، والأهل، والاقارب، من أجل زيارة الشيخ والاحتفاء به</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1d2228;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span></span><span style="color: #1d2228; font-family: Amiri; font-size: x-large;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;">وقد خلَّد الشعراء والقصاصون هذا الحدث التاريخي ووصفوه بأجمل الأساليب وبأدق التفاصيل. وأبدع المؤرخ الشيخ موسى كاه في مرثيته لمام شيخ أنت في وصف ما قام به من أنواع والإكرام والقرى. وعلى الرغم من هذا الاهتمام بالمناسبة لم يتم التطرق – فيما نعلم</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>- إلى ما يكمن وراءها من دلالات يمكن الوقوف عليها إذا أمْعَنَّا النظر في سياقها التاريخي وفي الظروف التي وقع فيها.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن أول ما يتبادر إلى الأذهان هو ما في هذه الضيافة من التعبير عن الشكر، والامتنان، وعن مشاعر الفرحة، والابتهاج بقدوم الشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه بعد غيبته الطويلة، حيث كان أهلُه ومريدوه يشتاقون إلى رؤيته أشدَّ الاشتياق، وطال انتظارهم لعودته، كما نفد صبرهم. وإلى جانب هذا المعنى، كان لقاء الشيخ بمريديه وأهله في دار السلام في تلك الأجواء الروحية والاحتفالية يحمل، في نظري، دلالة واضحة على انتصار المشروع الخديمي وفشل المشروع الاستعماري.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">إن مشروع الاحتلال الفرنسي من نفي الشيخ إلى جزر نائية مثل الغابون ومن تفريق مريده كان، في حقيقة الأمر، يتمثل في وأد دعوته وإيقاف مشروعه التربوي الذي بدأ مفعولها يظهر في سلوك مريديه، وكانت الضيافة في دار السلام بمثابة إعلان فشل مخططات هؤلاء المحتلين؛ فها هو الشيخ يلتقي من جديد بمريده وأهله في أجواء إيمانية عارمة، وكان ذلك تعبيراً عن الاحتفال بانتصار الإيمان على الكفر، والحق على الباطل، والحرية على الاستبداد.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1d2228;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ومن ناحية الأخرى كان اللقاء في دار السلام مناسبةً للمِّ شمل المريدين وإعادة الثقة والطمأنينة في نفوسهم، وفرصةً للتواصل بين شيوخ الطريقة، بعد أن تعرضوا للتفريق من قبل سلطات الاحتلال، وعانوا من اضطهاد الأمراء المحليين. فقد اضطر كثير منهم إلى العزلة في منطقته تجنبا لمضايقات المحتلين. وقد وصف العلامة الشيخ امباكي أحد كبار المريدين هذه الظروف الصعبة، وما عانى فيها المريدون العُزَّل الذين لم يكونوا يعرفوا سوى الاشتغال بالعلم، والعبادة، والعمل في حقولهم، يقول رضي الله تعالى عنه:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 5.4pt 0cm 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">تخريـب دور وإجلآ معشـر كشف ميـل معا زيل لا يرجون غـير غد <o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 5.4pt 0cm 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">لا يعرفون سـوى غشيان مسجدهم أو درس ألواحهم والحرث بالجرد <o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 5.4pt 0cm 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">قـد عاجلوهم بتنكيل على تهـم لم تـرو إلا عن أعداء لهـم حسد<o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 5.4pt 0cm 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كم صبية وذوات الخدر ضائعة بنفي شخـص ولم يفعل ولم يـرد<a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><b>[4]</b></span></span></span></a><o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأخيرا، عاشت الطريقة المريدية أياماً عصيبةً في تلك السنوات السبعة، شلَّت نوعاً ما حركتها وكادت تؤدي بحياتها لولا عون الله تعالى وعزيمةُ شيوخها أمثال الشيخ إبراهيم فاط، والشيخ أحمد دومبي، والشيخ أنت امباكي، والشيخ محمد جارة، والشيخ إبراهيم فال، والشيخ امباكي بوسو، والشيخ عبد الرحمن لوح، وغيرهم من الشيوخ الذين بذلوا النفس والنفيس في حماية أسرة الشيخ وفي التمسك بمنهجه والتشبث بتعاليمه. وكان الاجتماع والتلاقي في دار السلام بمثابة ولادة جديدة للطريقة عززت المعنويات وقربت المتباعدين وأذكت حماسة الأتباع وهيأتهم لتحمُّل غيبة الشيخ رضي الله تعالى عنه في موريتانيا.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><br /></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">فهذه جوانب مغيبة في الحديث عن هذه المناسبة أثيرها هنا لتحفيز الباحثين على إعادة النظر فيها، وتخصيص دراسات واسعة حولها وحول آثارها في حياة الطريقة فيما بعدها. <o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm; text-align: justify; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> <span> د. سام سوسو عبد الرحمن</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><div style="text-align: start;"><br clear="all" /><hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">من قصيدة للشيخ أحمد الخديم رضي الله تعالى عنه، ومطلعها<o:p></o:p></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">أسير مع الأبرار حين أسير وطن العدى أني هناك أسير<o:p></o:p></span></p></div><div id="ftn2"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">من قصيدة للشيخ امباكي بوسو موجهة إلى الحاكم العام ومطلعها <o:p></o:p></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">قل للأمير ولا ترهبك هيبته إن المهابة خدن العدل والسدد</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></p></div><div id="ftn3"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> <span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[3]</span></span></span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">من قصيدة للشيخ أحمد الخديم مقيدة بحروف قوله تعالى " ولقد كرمنا بني آدم إلى آخر الأية</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></p></div><div id="ftn4"><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="applewebdata://29E4C06D-6466-4837-A256-D08F196FDD63#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span dir="LTR"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align: super;"><span style="font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></span></a><span dir="LTR"> </span><span dir="RTL"></span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"><span dir="RTL"></span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">من قصيدة للشيخ امباكي بوسو موجهة إلى الحاكم العام ومطلعها <o:p></o:p></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;">قل للأمير ولا ترهبك هيبته إن المهابة خدن العدل والسدد</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoFootnoteText" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 10pt; margin: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span></p></div></div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-20264453732515850812022-05-05T19:08:00.051+01:002022-05-07T12:41:38.863+01:00 "الخدمة في فكر الشيخ أحمد بمبا ..." مؤلف جديد للدكتور خادم سيلا<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri;"><span style="font-size: large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiN2wtO8PBXVNrkfiJVD5jSyOshngdpznWMACDVQVfBuRVshUU44nFd-au1sBl0VHdidzMqKRWqM8bGuyso11GrtwfRHmewvXDlSrgSYgJMXZi8908vDFexjSWPGiEoQ1NbOHlWfeR7qjZZKESZa8zpGX-JRcWQ0_5BkQGBIBH2js0gfl7e5N7HnP0Q/s4196/20220504_191642.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="4196" data-original-width="2938" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiN2wtO8PBXVNrkfiJVD5jSyOshngdpznWMACDVQVfBuRVshUU44nFd-au1sBl0VHdidzMqKRWqM8bGuyso11GrtwfRHmewvXDlSrgSYgJMXZi8908vDFexjSWPGiEoQ1NbOHlWfeR7qjZZKESZa8zpGX-JRcWQ0_5BkQGBIBH2js0gfl7e5N7HnP0Q/s320/20220504_191642.jpg" width="224" /></a></div>حينما تكتبُ قامةٌ فكرية مثلُ الدكتور خادم سيلا عن المريدية وعن موضوع محوري مثل الخدمة، فإن ذلك يُعتبر حدثاً فكرياً يستحق الاهتمامَ والاحتفاء. فالدكتور خادم من العلماء والمفكرين الذين كرّسوا حياتهم لدراسة الإسلام عموماً والمريدية خصوصاً، بعدما نشأوا وترعرعوا في أحضانها. </span></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div></span><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Amiri;">إنه مفكر إسلامي، وعالم اجتماعي، وباحث ميداني يتعايش بعقله </span><span style="font-family: Amiri;">ووجدانه،</span><span style="font-family: Amiri;"> مع القضايا الفكرية، والاجتماعية، والاقتصادية للمجتمع السنغالي </span><span style="font-family: Amiri;">وللطريقة المريدية بصفة خاصة، ويتفاعل مع أحداثها ويراقب تطوراتها، وحينما يدلي بدلوه في موضوع مركزي استحوذ على اهتمام العديد من الكتاب والباحثين، فلا شك أن إسهامه سيشكِّل طفرةً مهمةً في هذا الحقل.</span></span></div><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">فقد عرفتُ الدكتور خادم سيلا قبل أكثر من ثلاثين سنة، وأنا طالب في الأزهر الشريف بجمهورية مصر العربية، عرفتُه محاضراً بليغاً، وباحثاً حصيفاً، وكاتباً بارعاً، مهتما بقضايا مجتمعه، مدافعا بلسانه وقلمه عن القيم والمبادئ التي يقتنع بها حريصاً على نشر تعاليم الشيخ أحمد بمبا ومنهجه، وعلى تصحيح المفاهيم الخاطئة والسلوكيات المعوجَّة في طريقته، دائما يتصدَّى للتهم والإساءات التي تتعرّض لها المريديةُ بالحجج الدامغةِ والبراهينِ الساطعةِ، وبأسلوب تتسم بالرزانة.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">إن الإسهامات الفكرية للدكتور خادم تمتاز بتعدُّد أبعادها، لأنها تستند إلى ذوقٍ صوفي وخلفية فقهية، وأدبية، وفلسفية، وتاريخية واسعة، بفضل ما يتمتع به من إلمام عميق بهذه الحقول المعرفية.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">يأتي الكتابُ الجديدُ للدكتور خادم "<b>الخدمة في فكر الشيخ أحمد بمبا كمنهج للتجديد والإصلاح</b>" في ظرف يُعنَى فيه كثيرٌ من الباحثين بنظرية الخدمة في دراساتهم وتحليلاتهم؛ فمنهم من نحا منحى فلسفيا، ومن نحا منحا اقتصاديا أو سياسيا في تجلية مفهوم الخدمة ومضامينها. أما الدكتور فينظر إلى الخدمة نظرة أقرب إلى الشمول، ويتجلى ذلك من خلال تعريفه لها، حيث يقول: " <b>أما نحن فنرى أنَّ الخدمة في المنظور المريدي تتمثل في المشروع التجديدي والإصلاحي الذي عاهد الشيخ أحمد بمبا مولاه سبحانه على القيام به خدمة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتلبية لمطالب مجتمعه</b>"، ولذلك كان البُعد التجديدي والإصلاحي لدعوة الشيخ الخديم بارزاً في دراسته.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">في التمهيد تعرَّض المؤلِّف للتعريف بالشيخ الخديم رضي الله تعالى عنه، وبنشأته العلمية، وبجانب من ميوله الفكرية، كما صوَّر البيئةَ التي نشأ فيها، وما كان يسود فيها من مظاهر الفساد والانحلال، قبل أن يتناولَ مفهومَ الخدمة بالدراسة والتأصيل على ضوء القرآن الكريم والسنة النبوية، وقسّم مراحلَ الخدمة إلى عدة مراحل؛ خصّص الفصلَ الأول للمرحلة الأولى التي تبدأ من عام ١٨٨٤م إلى ١٨٩٥م، ولأساليب الخدمة وآلياتها فيها، والفصلَ الثاني لمرحلة الغيبة البحرية، ولصوَرِ الخدمة فيها، والفصلَ الثالث لوقائع وأحداث الغيبة البرية في موريتانيا. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وأما الفصل الرابع فقد تناول فيه مرحلةَ الإقامة الجبرية في تيين Ceyeen، ووقف فيها على ركائز خدمة الشيخ وأصحابه، وكرَّس الفصلَ الخامسَ لمرحلة الإقامة الجبرية في جربل، وما تميزت به من أساليب الخدمة وآلياتها، والفصلَ السادس لبعض مجالات الخدمة وصورها. وفي الفصل السابع والأخير، تعرض المؤلفُ للخدمة بعد رحيل الشيخ رضي الله تعالى عنه، وكيفَ تطورت آلياتُها ومؤسساتُها المتمثلة في الدوائر المريدية.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وخلال هذه الفصول السبعة لم يبخل المؤلف على قُرَّائه بالتفاصيل الدقيقة والتحليلات العميقة الطريفة، والنظرات الثاقبة، والآراء النيرة التي تنم عن هاجس إصلاحي، وإحساس بالمسؤولية، ووعي عميقٍ بضرورة الاستفادة من منهج الشيخ التجديدي للرقي بالمجتمع من جميع النواحي، ولخدمة البشرية جمعاء. ومن ناحية أخرى، يُظهر الكتاب سعةَ َأفق المؤلف وتعمقه في تراث المريدية وتاريخها وخاصة في كتابات الشيخ رضي الله تعالى عنه. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">وأخيرا، يُعدُّ هذا الكتاب في نظري مرجعاً أساسيا في فكر الشيخ رضي الله تعالى عنه ومنهجه؛ فهو مصدر ثريٌّ للباحثين وزادٌ مهمٌّ للمربّين ومنهلٌ صافٍ للطلبة والدارسين، وإضافة قيمة في المكتبة الإسلامية.</div></span>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7411596850857880690.post-35203629415345765412022-05-03T16:24:00.000+01:002022-05-03T16:24:47.999+01:00إنه سراج منير !<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCSm7P8JXYi64yAZ50wlVoAZhOYGo61yRmEpG4eQVlS5d4jGLdoC2SSXfjlOyZqGG8o4HBKUTeEwZXasJ74fj6CVavefYCyV4MxT3EcQ0AVRolXzBZZnnDeNDI7lU_pNUSSnrfBJx2eRpAhq_WnWIT9eM8hMi1JYGK4ID0KDhspFejCBr1scL6WT_s/s1555/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%81.jpeg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1555" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCSm7P8JXYi64yAZ50wlVoAZhOYGo61yRmEpG4eQVlS5d4jGLdoC2SSXfjlOyZqGG8o4HBKUTeEwZXasJ74fj6CVavefYCyV4MxT3EcQ0AVRolXzBZZnnDeNDI7lU_pNUSSnrfBJx2eRpAhq_WnWIT9eM8hMi1JYGK4ID0KDhspFejCBr1scL6WT_s/s320/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%81.jpeg" width="222" /></a></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">كانت إشكالية بناء نظام تعليمي أصيل تطرح نفسها أم السلطات السنغالية منذ عهد الاستقلال إلى الآن. فعلى الرغم من الإصلاحات المتعددة التي أجريت في النظام التربوي السنغالي، لم يحدث فيه التغيير الجذري المأمول، وما زالت المحتويات التعليمية منسوخة من مناهج المدرسة الفرنسية الموروثة من عهد الاحتلال الفرنسي، بشيء من الترقيع.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">في أعقاب الأزمة الاجتماعية التي اندلعت في شهر مايو ١٩٦٨، جرت محاولات لإصلاح النظام التربوي بحيث يتأسس على هوية المجتمع وقيمه الثقافية من خلال القانون التوجيهي الصادر سنة ١٠٧١م، ولكنها لم تؤد إلى نتائج ملموسة، وفي ١٩٨١، نظمت الحكومة ما تعرف بالجلسات العامة États Généraux حول التربية والتكوين بهدف تغيير النظام التربوي وإصلاحه ، ومن آثار هذه الإصلاح تطوير مناهج التاريخ لإدراج بعض الشخصيات التاريخية الوطنية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وبالمقابل، كانت المدرسة العربية الإسلامية الحديثة شبه مستوردة، فلا يوجد للتراث الثقافي الإسلامي المحلي مكانة فيها، ويكاد الدارس فيها لا يعرف شيئا عن ثقافة مجتمعه ولا تاريخ وطنه. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وكانت مؤسسة الأزهر الإسلامية سباقة في إجراء إصلاحات في هذا المجال بإدراج تدريس الشخصيات الدينية الوطنية البارزة في مناهجها، وإعداد مذكرة لهذه المحتويات.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">ولا يخفى أن للكتاب المدرسي دورا كبيراً في تحقيق الأهداف التربوي، باعتباره وسيلة مهمة في العملية التعليمية التعلمية، ومرجعا أساسيا للمتعلم. فمن خلال الكتاب المدرسي تتحول المادة العلمية إلى مادة تعليمية تراعى فيها المستويات العمرية والعقلية للمتعلمين، وتُبنى على أسس نفسية وبيداغوجية وعلمية، لتكون مرشدا فعالا للمعلمين، ومرجعا قيما للمتعلمين.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وعلى هذا الأساس يكتسي كتاب أخينا الفاضل الباحث القدير الشيخ أحمد بمبا الخديم "السراج المنير في سيرة خديم البشير" أهميةً كبيرة من نواح عدة: فهو في الحقيقة كتاب مدرسي بكل ما يحمله هذا المصلح من معنى؛ فقد رُوعيت في تأليفه المعايير المنهجية المطلوبة، وهو بذلك يسد ثغرة في مناهجنا التعليمية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"> ومن ناحية أخرى يتناول سيرة واحدٍ من أبرز الشخصيات التاريخية والدينية التي أنجبها العالم الإسلامي بل البشرية جمعاء، ألا وهو العارف بالله المجدد الشيخ أحمد بمبا (رضي الله تعالى عنه) مؤسس الطريقة المريدية.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأخيراُ يستهدف فئة الدارسين في المرحلة الأساسية من المدارس الإسلامية العربية، وهم في أمس الحاجة إلى دراسة سيرة الشيخ واستيعاب طرف من تعاليمه وتربيته، وجهاده، ومواقفه الباسلة تجاه الاحتلال الفرنسي. </span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وعلى العموم، يُعد هذا المؤلَّف خدمةً جليلة للمدارس الإسلامية العربية بصفة خاصة، وللنظام التربوي بصفة عامة، لأن هذا النظام يفتقر إلى إصلاح جذري من حيث الغايات والمحتويات ليكون قادراً على تربية الأجيال وبناء هويتها وقفا لقيمنا الثقافية والروحية الأصيلة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Amiri; font-size: large;">وأملنا كبير في أن تتبنى هذا الكتاب مدراسنا الإسلامية العربية على غرار إدارة "المجالس" التابعة لمجمع الشيخ أحمد الخديم التي قامت بنشره، وأن يتم ترجمته إلى اللغة الفرنسية لتتسع دائرة الانتفاع به</span>.</div>د. سام بوسو عبد الرحمنhttp://www.blogger.com/profile/11972793157960116912noreply@blogger.com2